Όλοι λίγο-πολύ οι γονείς έχουν χρησιμοποιήσει την τηλεόραση σαν νταντά –κάποιο υπερβολικά νυσταλέο πρωινό, μια μέρα που οι δουλειές «έτρεχαν» ή, απλούστερα, όταν η ανάγκη για ηρεμία ήταν επιτακτική. Η Αστυνομία των Γονιών δεν θα σας συλλάβει αν κάπως, κάποτε υποπέσετε σ’ αυτό το μικρό σφάλμα. Όμως πρέπει να αναμετρηθούμε με τις ευθύνες μας: πόσο συχνά και για πόσες ώρες αφήνουμε το παιδί να χαζεύει μπροστά στην τηλεόραση;
Συγκεντρώσαμε μερικούς από τους σημαντικότερους λόγους που θα σας πείσουν να την κλείσετε, να την βγάλετε απ’ την πρίζα ή –γιατί όχι;- να την πετάξετε στα σκουπίδια.
Λιγότερη τηλεόραση, λεπτότερα παιδιά
Ο συσχετισμός τηλεόρασης-παιδικής (και όχι μόνο) παχυσαρκίας, δεν είναι κάποια περίεργη μαγγανεία. Η επιστημονική κοινότητα χρόνια τώρα υπογραμμίζει ομόφωνα τη σύνδεση, αφού, αφενός ο χρόνος παρακολούθησης τηλεόρασης έχει αντικαταστήσει τον χρόνο της σωματικής άσκησης και αφετέρου συνδυάζεται συχνά με αυξημένη πρόσληψη θερμίδων. Το ξέρουμε και χωρίς να το πει η επιστήμη: η τηλεόραση ταιριάζει τρομερά με την κατανάλωση σνακ. Στη λίστα με τους λόγους που συνδέουν την αύξηση βάρους σε παιδιά με την τηλεόραση, προσθέστε και την παρακολούθηση των διαφημίσεων τροφίμων-εχθρών της υγείας, που επηρεάζει τις διατροφικές προτιμήσεις και, αν οι γονείς ενδώσουν, συνήθειες των παιδιών-θεατών.
Η αρνητική επίδραση στην συγκέντρωση και την ανάπτυξη
Ο Serge Tisseron είναι ένας από τους πιο γνωστούς ψυχαναλυτές-ψυχιάτρους στη Γαλλία που μελετά τις σχέσεις των νέων με τις νέες τεχνολογίες, συνιστά να μην «επιτρέπουμε» καθόλου την τηλεόραση στα παιδιά έως τριών ετών. Σύμφωνα με τον Γάλλο ψυχίατρο, τα μωρά έχουν την ανάγκη να διαμορφώσουν τις ικανότητες προσοχής και συγκέντρωσης, και δεν μπορούν να το κάνουν σε ένα περιβάλλον θορυβώδες και αποπροσανατολιστικό όπως αυτό που δημιουργεί η τηλεόραση.
Αντίστοιχη είναι η θέση του Έλληνα καθηγητή κοινωνιολογίας και παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Yale dr. Nicholas Christakis. Σύμφωνα με τον ειδικό, η σύγχρονη παιδική ηλικία είναι τρομακτικά «τεχνολογικοποιημένη» και οι πολλές ώρες θέασης μπορεί να οδηγήσουν τα παιδιά σε βραδύτερη κατανόηση του κόσμου και του περιβάλλοντός τους. Αρκεί να επισημάνουμε ότι ο μέσος βρεφικός εγκέφαλος έχει βάρος 333 γραμμάρια –και τριπλασιάζεται κατά τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής -ανάπτυξη αλματώδης που δεν πραγματοποιείται ποτέ άλλοτε στη ζωή του ανθρώπου, οπότε γίνεται απόλυτα κατανοητό το γιατί αυτά τα πρώτα χρόνια είναι τόσο σημαντικό να μην αναλώνονται σε αμφίβολης ποιότητας τηλεοπτικά προγράμματα.
Διαστρέβλωση της πραγματικότητας
Ένα παιδί που βλέπει πολλή τηλεόραση βομβαρδίζεται από πληροφορίες και μηνύματα για το πώς είναι και λειτουργεί ο κόσμος, που ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα. Οι γυναίκες ξυπνούν βαμμένες, οι οικογένειες μένουν σε σπίτια τύπου Γιάγκος Δράκος, οι γιατροί είναι ξεκούραστοι, καλοπληρωμένοι επαγγελματίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά περιστατικά ζωής και θανάτου και οι δικηγόροι περίπου το ίδιο. Ακόμη κι αν μια οικογένεια ξέρει πώς να αποφύγει τον σεξισμό, τη βία και τον ρατσισμό που προβάλλονται στην ελληνική (και όχι μόνο) τηλεόραση, δεκάδες άλλες στρεβλώσεις θα επηρεάσουν την αντίληψη των παιδιών για τον κόσμο και τους ανθρώπους, απομακρύνοντάς τα απ' την πραγματικότητα και την ουσία της.
«Έγχρωμη tv, ασπρόμαυρη ζωή»
Το παμπάλαιο σύνθημα που ακόμα μπορεί κανείς να βρει στους σκοροφαγωμένους τοίχους των πόλεων έχει τα δίκια του: υπάρχουν δεκάδες πολύ καλύτερα πράγματα να κάνει κανείς -πόσο μάλλον ένα παιδί που διαμορφώνεται και αναπτύσσεται πνευματικά και σωματικά- από το να δει τηλεόραση. Οφείλουμε, δηλαδή, να αναρωτηθούμε, όχι μόνο τι παθαίνει ένα παιδί που βλέπει τηλεόραση, αλλά και τι χάνει.
10 πράγματα που είναι (απείρως) καλύτερα για το παιδί απ' το να δει τηλεόραση:
1. Μια βόλτα στον ήλιο/ παιχνίδι στο πάρκο/ επίσκεψη στις κούνιες
2. Ένα επιτραπέζιο παιχνίδι που θα ακονίσει τον νου και θα κεντρίσει τη φαντασία του
3. Η ανάγνωση ενός βιβλίου, που θα αναπτύξει λεξιλόγιο και σκέψη
4. Μουσική, χορός, τραγούδι ή οτιδήποτε δεν περιλαμβάνει οπτικά ερεθίσματα
5. Δημιουργική απασχόληση με τη μαμά και τον μπαμπά, όπως κατασκευή αυτοσχέδιων παιχνιδιών ή ομαδικά παιχνίδια (δείτε εδώ και εδώ μερικές σούπερ ιδέες για αυτοσχέδια παιχνίδια που τα παιδιά θα αγαπήσουν).
6. Αν η οθόνη δεν μπορεί να αποφευχθεί, μπορείτε να προτείνετε εκπαιδευτικά παιχνίδια για το tablet ή το κινητό. (Δείτε εδώ και εδώ μερικές αξιόλογες εφαρμογές για παιδιά).
7. Ζωγραφική/ Πλαστελίνη/ Παζλ. Ιδανικά μπορείτε να φτιάξετε και την δική σας πλαστελίνη με αυτόν τον τρόπο.
8. Αν τα παιδιά θέλουν οπωσδήποτε να δουν κάτι κι εσείς πραγματικά πρέπει να τα κρατήσετε απασχολημένα, προτιμήστε ένα dvd ή μια online ταινία που δεν θα τα βομβαρδίσει με βία, σεξ και πόλεμο. Πάρτε ιδέες για μερικές υπέροχες ταινίες μικρού μήκους εδώ, δείτε εδώ πέντε ταινίες-κρυμμένα διαμάντια που ίσως αγνοούσατε και αξίζουν πραγματικά τον χρόνο σας και εδώ τις κλασικές κι αγαπημένες που θα το κάνουν να κολλήσει με υψηλή αισθητική και τρυφερά μηνύματα.
9. Να παίξετε κυνήγι κρυμμένου θησαυρού -έχουμε εδώ όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για το πώς να το οργανώσετε.
10. Να κάνετε αγκαλιές, να πείτε ιστορίες, να συζητήσετε για τη μέρα σας, να δώσετε φιλιά, να πείτε αστεία, να μαγειρέψετε, να κάνετε ένα χλιαρό μπάνιο, να φάτε μπισκότα διαβάζοντας παραμύθια, να παίξετε τραμπολίνο στο κρεβάτι, να παίξετε μπουγέλο, να κοιμηθείτε στρωματσάδα στο μπαλκόνι. Να περάσετε χρόνο παρέα, κοιτάζοντας ο ένας τον άλλον, όχι όλοι την τηλεόραση.
