«Ναι» στα όρια, «όχι» στην καταπίεση
Σε έναν ιδανικό κόσμο, κανείς δεν θα εξαναγκαζόταν να κάνει τίποτα που δεν του αρέσει. Ο κόσμος όμως είναι περίπου το αντίθετο του ιδανικού κι αυτό είναι μάθημα που παίρνει κανείς πριν κλείσει ένα έτος ζωής σ’ αυτόν. Είναι σίγουρα υποχρέωση των γονέων να βάζουν όρια και να δίνουν κατευθυντήριες γραμμές –ειδικά στις μέρες μας, που ο χρόνος είναι περιορισμένος και οι περισσότερες δουλειές απαιτητικές.
Λέγοντας, λοιπόν, «καταπίεση» δεν μιλάμε για τον στοιχειώδη έλεγχο που πρέπει να έχει ένας γονιός στη ζωή ή τις σχολικές επιδόσεις του παιδιού του. Μιλάμε για φαινόμενα όπως ο εκφοβισμός ή οι απειλές, όπως η άκρατη παρεμβατικότητα και η αίσθηση ότι το παιδί που έφερες στον κόσμο σου ανήκει, είναι κατάδικό σου και θα το κάνεις ό,τι θες
(Όχι και τόσο προφανείς) Μορφές καταπίεσης και οι συνέπειές τους
Διαβάζοντας τη φράση «καταπιεστικός γονιός», το μυαλό του μέσου αναγνώστη ίσως πάει στην εικόνα του παραδοσιακά αυστηρού μπαμπά, που απαγορεύει τα μίνι, τα φλερτ, τις εξόδους και το αλκοόλ έως τα 27. Ωστόσο, καταπιεστικοί δεν είναι μόνο οι γονείς που εξαντλούν όλη την αυστηρότητα των συμπαγών αρχών τους στα παιδιά τους.
Η καταπίεση μπορεί κάλλιστα να είναι συναισθηματική η/και να κρύβεται στα πιο μικρά κι απλά σημεία της καθημερινότητας. Καταπίεση είναι και η παρεμβατικότητα, η χειραγώγηση, ο αυταρχισμός, η ενοχική σχέση ή σχέση προσκόλλησης. Καταπίεση, μπορεί να είναι…
Η στάση «Άσ’ το να το κάνω εγώ, εσύ δεν ξέρεις!»
Μπορεί να προκύπτει από αγάπη, αλλά τελικά καταλήγει αντί να καθοδηγεί να ευνουχίζει και να επισημαίνει ότι «υπάρχει σωστός τρόπος να γίνουν τα πράγματα και τον ξέρω μόνο εγώ».
Απαγορεύονται οι εκδρομές, οι επισκέψεις, τα «επικίνδυνα» παιχνίδια κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ.
Όταν τα «όχι» είναι εμφανώς περισσότερα απ’ τα «ναι», δεν πρέπει να προβληματιστούμε; Μήπως οι φυσικές μα υπερβολικές φοβίες μας, δυναστεύουν το μυαλό μας και καταλήγουν να γίνονται εγκλωβιστικές για τα παιδιά μας και να τους στερούν κάθε δυνατότητα ανεξαρτησίας;
Ποιανού είναι η ζωή;
Σίγουρα, ένα 12χρονο δεν μπορεί να πάρει το ίδιο κάθε απόφαση που το αφορά και καλό είναι να το ξέρει. Ένας έφηβος στα 17 του χρόνια όμως, μπορεί -για παράδειγμα- να επιλέξει μόνος του το φλερτ ή τους φίλους του (εφόσον, προφανώς, δεν πρόκειται για ναρκομανείς ή εμπόρους λευκής σαρκός ή τύπους που οργανώνουν κυνομαχίες) και δεν χρειάζεται την πανικόβλητη παρέμβαση της μαμάς του (του τύπου «Ποια είναι αυτή;») ή τα δεκάδες τηλεφωνήματα, για να είναι ασφαλής.
Μήπως τα πολλά «μη» μεγαλώνουν ανελεύθερους ανθρώπους;
Όταν ο Κάλβος έγραψε, ότι «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία», δεν εννοούσε –σε μια πρόχειρη ανάλυση- ότι προϋπόθεση της ελευθερίας είναι το ψυχικό σθένος, η γενναιότητα και η αποφασιστικότητα; Πνίγοντας κάθε έκφραση θάρρους, υγιούς αντίδρασης και τόλμης στα παιδιά, πνίγουμε και την προσπάθειά τους να γίνουν άνθρωποι ανεξάρτητοι, αυτάρκεις και με ελεύθερη σκέψη. Η δειλία είναι μητέρα της σκλαβιάς –κάθε είδους σκλαβιάς- και οι αυταρχικοί γονείς αναθρέφουν παιδιά που έχουν μάθει ότι το θάρρος είναι επικίνδυνο.
