Αρχικά, επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα και τις μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί (American Academy of Pediatrics), προτείνεται το παιδί να μην έρχεται καθόλου σε επαφή με το διαδίκτυο (αλλά και την τηλεόραση) έως την ηλικία των 2 ετών. Αυτό συστήνεται γιατί στην ηλικία αυτή το παιδί αναπτύσσει ακόμη τις εγκεφαλικές του δραστηριότητες ταχύτατα και έχει ελάχιστη έως μηδενική δυνατότητα διαχωρισμού της πραγματικότητας από το προβαλλόμενο μέσο.
Σε ηλικίες μεγαλύτερες από αυτή, βασική αρχή είναι ότι θα πρέπει οι γονείς να επιβάλλουν όρια τόσο στο χρόνο όσο και στο περιεχόμενο με το οποίο έρχεται σε επαφή το παιδί και ανάλογα πάντα με την ηλικία του. Αναλυτικά:
Προσχολική ηλικία
Στις προσχολικές ηλικίες το παιδί μπορεί να έρθει σε επαφή με εκπαιδευτικά προγράμματα και βίντεο χωρίς η ενασχόλησή του αυτή να ξεπερνά τη μία ώρα την ημέρα και πάντα υπό την επίβλεψη ενός γονέα. Το διαδίκτυο σε σχέση με τα υπόλοιπα μέσα έχει την ιδιαιτερότητα ότι είναι διαδραστικό και όχι καθαρά παθητικό μέσο. Η διαδραστικότητα αυτή, αν και είναι η βασική ίσως αιτία της επιτυχίας του, αποτελεί ταυτόχρονα και τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Θα ήταν θεμιτό το παιδί να μην έρθει σε διαδραστική επαφή με το διαδίκτυο πριν την ηλικία των 4-5 ετών. Βασικό παράδειγμα διαδραστικής χρήσης αποτελούν τα παχνίδια μη εκπαιδευτικής φύσης τα οποία θα πρέπει να αποφεύγονται στην προσχολική ηλικία.
Στο Δημοτικό
Στις ηλικίες 6-12 ετών το παιδί ξεκινά να έρχεται σε επαφή με το διαδίκτυο και μέσω του σχολικού περιβάλλοντος. Η χρήση του υπολογιστή είναι σε πολλές περιπτώσεις αναπόσπαστο κομμάτι των σχολικών του δραστηριοτήτων με τη σύνταξη κάποιας εργασίας, την έρευνα για ένα αντικείμενο και τη γενικότερη άντληση πληροφοριών. Η καθημερινή ενασχόληση πρέπει να μην ξεπερνά την 1,5 ώρα ημερησίως και να περιορίζεται κυρίως σε εκπαιδευτικούς σκοπούς. Το παιχνίδι μπορεί να αποτελέσει μέρος της ενασχόλησης, πάντα με μέτρο και κατόπιν ελέγχου της καταλληλότητας του για την αντίστοιχη ηλικία. Ο έλεγχος της καταλληλότητας μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω των κατάλληλων δεικτών οι οποίοι αναγράφονται στις συσκευασίες ή τις ιστοσελίδες των παιχνιδιών. Ο πιο γνωστός και επίσημος δείκτης για την Ευρώπη είναι ο PEGI, ο οποίος αναγράφει την ένδειξη της μικρότερης επιτρεπόμενης ηλικίας .
Στις ηλικίες αυτές πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή από τους γονείς στη συμμετοχή του παιδιού σε διαδικτυακές συζητήσεις και σε διαδικτυακή επικοινωνία με τρίτους. Πολύ συχνά παρατηρείται το φαινόμενο οι επιτήδειοι να πλησιάζουν ανήλικους μέσω ιστοσελίδων που φαίνονται αθώες (διαδικτυακά παιχνίδια) αλλά προσφέρουν τη δυνατότητα online επικοινωνίας (chat, forum κ.λπ.).
Στην προεφηβεία και την εφηβεία
Στις προεφηβικές και εφηβικές ηλικίες το παιδί μπορεί να αισθανθεί ότι είναι πλέον έτοιμο να αντιμετωπίσει τον κόσμο του διαδικτύου και ότι δεν χρειάζεται την επίβλεψή μας. Το παιδί έχει την ανάγκη να φλερτάρει και να «επαναστατήσει» και σήμερα, ο πιο εύκολος δρόμος είναι μέσω του διαδικτύου. Δυστυχώς, οι ηλικίες αυτές παρουσιάζουν πολλούς και μερικούς από τους σοβαρότερους κινδύνους για το παιδί (αποπλάνηση, παιδική πορνογραφία, κ.ά.) και απαιτείται λεπτός χειρισμός από τους γονείς προκειμένου να υπάρχει διακριτικός έλεγχος. Η ενασχόληση δεν πρέπει να ξεπερνά τις 2 ώρες ημερησίως και μόνο μετά την ολοκλήρωση των σχολικών και λοιπών υποχρεώσεων τους. Το περιεχόμενο και οι σελίδες που επισκέπτεται το παιδί πρέπει να περιορίζονται βάσει της ηλικίας του. Στις ηλικίες αυτές τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε σελίδες σεξουαλικού περιεχομένου καθώς και στον ηλεκτρονικό τζόγο. Είναι σημαντικό οι γονείς να διατηρήσουν τον έλεγχο παραμένοντας διακριτικοί γιατί ο υπερβολικός έλεγχος μπορεί να αποφέρει αντίθετα αποτελέσματα.
Κλείνοντας, θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι τα παιδιά μας μεγαλώνουν σε μία νέα εποχή όπου το διαδίκτυο θα διαδραματίσει καθοριστικό και αναντικατάστατο ρόλο. Είναι πολύ συχνές οι ανησυχίες των γονιών της μορφής: «τα παιδιά δεν παίζουν πλέον στις γειτονιές», «η επικοινωνία των παιδιών περιορίζεται σε μία οθόνη», «τα παιδιά μας θα φλερτάρουν μόνο μέσα από τον υπολογιστή» και άλλες παρόμοιες. Το φουτουριστικό αυτό μέλλον που μοιάζει να βγήκε από σενάριο επιστημονικής φαντασίας ταινίας τρόμου αποτελεί βασική ανησυχία των γονιών, η οποία τις περισσότερες φορές οδηγεί, λανθασμένα, σε πλήρη αρνητισμό και φοβία απέναντι στο διαδίκτυο. Πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους τους γονείς ότι η τεχνολογική εξέλιξη είναι ένα ποτάμι που πάει προς μία κατεύθυνση ανεξάρτητα από τις επιθυμίες μας και αν προσπαθήσουμε να πάμε αντίθετα στο ρεύμα το μόνο που θα καταφέρουμε αργά ή γρήγορα είναι να κουραστούμε και να μας παρασύρει χωρίς έλεγχο. Αντίθετα αν ακολουθήσουμε το ρεύμα και γίνουμε σωστοί οδηγοί μπορούμε να έχουμε μία ομαλή πορεία και παράλληλα να απολαύσουμε το ταξίδι συντροφιά με τα παιδιά μας.
Δείτε σε παλιότερο άρθρο μας, πώς να προστατεύσετε το παιδί από τους κινδύνους του διαδικτύου!
*Ο Ιωάννης Μακρυπούλιας είναι Μηχανικός Η/Υ & Πληροφορικής και πρώην Αξιωματικός της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος
