Στο ευρύτερο πεπτικό μας σύστημα υπάρχει ένας δεύτερος εγκέφαλος, ο οποίος είναι δέκα φορές μεγαλύτερος από τον κανονικό μας εγκέφαλο. Ο «πεπτικός εγκέφαλος», λένε οι επιστήμονες, παράγει άφθονη σεροτονίνη, μία ορμόνη που καθορίζει την διάθεσή μας, ενώ διαθέτει περίπου σαράντα νευροδιαβιβαστές και μεσολαβητές, μέσω των οποίων τα διάφορα μέρη του επικοινωνούν μεταξύ τους αλλά και με τον κρανιακό εγκέφαλο.
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι όταν νιώθουμε στρες ή λύπη, συχνά έχουμε και ενοχλήσεις στο στομάχι μας. «Το πεπτικό μας έχει πλούσια νεύρωση», λέει ο γαστρεντερολόγος-ηπατολόγος κ. Γιώργος Οικονόμου. «Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το πεπτικό ‘ρίζες του δέντρου’, καθώς από εκεί λαμβάνει ο οργανισμός τις ουσίες που χρειάζεται για να επιβιώσει, από εκεί ερχόμαστε σε επαφή με τον έξω κόσμο, π.χ. τροφικές αλλεργίες, κ.ο.κ.», συμπληρώνει.
Η ψυχολογία μας, λοιπόν, επηρεάζει το στομάχι και γενικώς το πεπτικό, καθώς αυτό συνδέεται με το νευρικό μας σύστημα. «Στην πραγματικότητα, όταν βιώνουμε άσχημες ψυχολογικές καταστάσεις μεγεθύνονται τα προβλήματα που ήδη μπορεί να έχουμε στο πεπτικό μας, δεν δημιουργούνται νέα», εξηγεί ο κ. Οικονόμου.
Στην ερώτηση αν οι γυναίκες έχουν κάποιες ιδιαίτερες ευαισθησίες στο στομάχι ο ειδικός απαντά πως δεν έχουν, σε σχέση με τους άνδρες, όμως εμφανίζουν αυξημένη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση στην περίοδο της εγκυμοσύνης. «Επίσης, οι γυναίκες είναι πιο ‘ψείρες’ και επισκέπτονται πιο εύκολα τον γιατρό όταν ανησυχήσουν ότι κάτι δεν πάει καλά», συμπληρώνει.
Ποια στομαχικά συμπτώματα πρέπει να μας οδηγήσουν στον γιατρό
Σύμφωνα με τον κ. Οικονόμου, από την ηλικία των 40 ετών, ό,τι ενόχληση κι αν έχουμε στην περιοχή του πεπτικού συστήματος θα πρέπει να την αναφέρουμε στον γιατρό μας, γιατί μπορεί να κρύβει κάποια σοβαρότερη νόσο.
Μέχρι τότε, τα ανησυχητικά συμπτώματα που θα πρέπει να μας οδηγήσουν οπωσδήποτε στον γαστρεντερολόγο είναι:
Τακτική γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Αίσθημα ότι μας «κάθεται» φαγητό στο στήθος
Πόνος στο στομάχι που διαρκεί για καιρό
Αίσθημα ότι το στομάχι μας γεμίζει εύκολα
Οποιαδήποτε άλλη μόνιμη ενόχληση
Συμπτώματα και αντιμετώπιση συχνών στομαχικών προβλημάτων
Δυσπεψία
Πρόκειται για ένα από τα συνηθέστερα προβλήματα πέψης, το οποίο συναντάται κυρίως σε ενηλίκους.
Συμπτώματα: Βάρος στο στομάχι, φούσκωμα, πόνος στο στομάχι, ναυτία, άσχημη γεύση, ξινίλες, ρεψίματα, κάποιες φορές διάρροια, πονοκέφαλος, πόνος στα κάτω άκρα (από τα γόνατα και κάτω), αδυναμία, ατονία, καούρες.
Αντιμετώπιση:
Οι βασικές αιτίες της δυσπεψίας είναι, συνήθως, οι κακές διατροφικές συνήθειες και οι υπερβολές στην ποσότητα κατανάλωσης τροφών. Με τον όρο «κακή διατροφή» δεν εννοείται μόνο η κατανάλωση τηγανητών, λιπαρών τροφών και γλυκών, αλλά και η συχνότητα των γευμάτων, η υπερβολική κατανάλωση καφέ και αλκοόλ, το υπερβολικό κάπνισμα, οι συναισθηματικές διαταραχές κ.λ.π.
Πρόκειται για μία πάθηση που πρέπει να θεραπεύεται, καθώς μπορεί να αποτελεί προάγγελο άλλων, πολύ σοβαρότερων ασθενειών (π.χ. πεπτικό, έλκος, καρκίνος στομάχου, παγκρεατίτιδα κ.λ.π.). Την θεραπεία θα την αποφασίσει, φυσικά, ο γαστρεντερολόγος, ωστόσο μια καλή αρχή είναι τα ελαφριά γεύματα με χρονική απόσταση τουλάχιστον τεσσάρων ωρών μεταξύ τους.
Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση
Πρόκειται για νόσο που προκαλείται από τη συχνή παλινδρόμηση (μετακίνηση προς τα πάνω) υγρών του στομάχου στον οισοφάγου, τον σωλήνα, δηλαδή, που μεταφέρει τις τροφές από το στόμα στο στομάχι. Το πρόβλημα αφορά μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Έχει παρατηρηθεί, μάλιστα, πως τουλάχιστον το 50% των εγκύων εμφανίζει ένα επεισόδιο ΓΟΠΝ, ενώ το 25% των εγκύων μπορεί να εμφανίσει και περισσότερα.
Συμπτώματα: Κάψιμο πίσω από το στήθος ή ψηλά στο στομάχι, ίσως ξινά υγρά να ανεβαίνουν από το στομάχι προς τα πάνω και σπανιότερα τάση για εμετό. Τα συμπτώματα εμφανίζονται ή χειροτερεύουν μετά το φαγητό και μπορεί να διαρκέσουν ώρες, ακόμα και στην διάρκεια του ύπνου.
Αντιμετώπιση:
Η ΓΟΠΝ προκαλείται όταν δεν λειτουργεί ικανοποιητικά (π.χ. χαλαρώνει συχνά) ο σφιγκτήρας που βρίσκεται στο κατώτερο σημείο του οισοφάγου προς το στομάχι και έτσι το περιεχόμενο του στομάχου γυρίζει πίσω στον οισοφάγο. Μακροχρόνια ΓΟΠΝ μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και πληγές στον βλεννογόνο του οισοφάγου (οισοφαγίτιδα), γι’αυτό το άτομο που παρατηρεί τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να επισκέπτεται γαστρεντερολόγο, ο οποίος θα ορίσει με ποιον τρόπο θα πρέπει να τροποποιηθεί ο τρόπος ζωής και η διατροφή του ατόμου. Μια απλή εξέταση με ενδοσκόπηση θα δείξει αν τυχόν υπάρχουν βλάβες στον οισοφάγο, στο στομάχι ή στο δωδεκαδάκτυλο.
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, αν και συχνά είναι αθώο, παρατηρείται στο 20% των ενηλίκων (αν και μπορεί να αρχίσει και σε ηλικίες από 15 ετών) και επιδεινώνεται με την ψυχική καταπόνηση και το άγχος. Οφείλεται σε διαταραχή του γαστρεντερικού σωλήνα και πρέπει να ελέγχεται άμεσα από γαστρεντερολόγο, καθώς μπορεί να υποκρύπτει σοβαρή οργανική νόσο.
Συμπτώματα: Ενοχλήσεις στο έντερο που διαρκούν πάνω από τρεις μήνες και περιλαμβάνουν τυμπανισμό, κοιλιακό άλγος ή ευαισθησία με χαρακτηριστικά όπως διαταραχή στην υφή των κοπράνων (σφιχτά ή υδαρή), διαταραχή στην εμφάνιση ή συχνότητα των κενώσεων, κοιλιακό άλγος ή δυσανεξία που αντιμετωπίζεται με την αφόδευση και μπορεί να συνοδεύεται από μετεωρισμό.
Αντιμετώπιση:
Αν δεν υποκρύπτεται οργανικό νόσημα, το σύνδρομο είναι αθώο και χρειάζεται ηρεμία, καθώς και αποφυγή τροφών που πιθανώς επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Ωστόσο, κάθε αλλαγή στα καθιερωμένα συμπτώματα του συνδρόμου επιβάλλει εκ νέου ιατρική εξέταση.
Τροφικές δυσανεξίες
Ένα στάδιο πριν τις τροφικές αλλεργίες, οι τροφικές δυσανεξίες λειτουργούν ύπουλα στον οργανισμό, αφού το άτομο καταναλώνει τρόφιμα που τον πειράζουν χωρίς να το γνωρίζει και καταλήγει να υποφέρει από αυτά. Όπως λένε οι έρευνες, το 40-50% του πληθυσμού πάσχει από κάποια τροφική δυσανεξία και το 85% αυτών δεν το γνωρίζει.
Συμπτώματα: Μπορεί να είναι ψυχικά και σωματικά, όπως πονοκέφαλοι, ημικρανίες, βουλωμένη μύτη, δακρυσμένα μάτια, ταχυκαρδία, άσθμα, εκζέματα στο δέρμα, αλλά και αίσθημα φόβου, λήθαργος ή δυσκολία συγκέντρωσης.
Αντιμετώπιση:
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση της δυσανεξίας, οπότε το καλύτερο που μπορεί να κάνει όποιος γνωρίζει ποια ακριβώς τροφή τον «πειράζει» είναι να την αποφύγει. Αν δεν μπορεί κανείς να εντοπίσει ποια είναι αυτή η τροφή, μπορεί να κάνει κάποιο τεστ τροφικής δυσανεξίας, όπως το Smartest ή το Cytotoxic Test (κόστος από 150 έως 350 ευρώ - δεν καλύπτονται από τον ΕΟΠΠΥ).
