Στην πράξη, η επιλογή γίνεται μέσω πολυγονιδιακής ανάλυσης εμβρύων. Πρόκειται για ένα γενετικό τεστ που επιτρέπει να «αξιολογηθεί» το DNA των εμβρύων ως προς χαρακτηριστικά όπως η ευφυΐα, το αναμενόμενο ύψος ή η μελλοντική υγεία.
Οι βρετανικές κλινικές γονιμότητας απαγορεύουν ρητά τη χρήση αυτής της τεχνικής για επιλογή εμβρύων, θεωρώντας την επιστημονικά ατεκμηρίωτη και ηθικά προβληματική. Παρόλα αυτά, η νομοθεσία για την προστασία δεδομένων δίνει στους γονείς δικαίωμα πρόσβασης στα πλήρη γενετικά στοιχεία των εμβρύων τους. Έτσι, μπορούν να απευθύνονται σε εταιρείες του εξωτερικού που πραγματοποιούν πολυγονιδιακές αναλύσεις και να λαμβάνουν σχετικές προβλέψεις.
Σύγχυση σε ειδικούς και ρυθμιστικές αρχές
Η Δρ Κριστίνα Χίκμαν, εμβρυολόγος και ιδρύτρια της κλινικής Avenues στο Λονδίνο, επισημαίνει ότι οι νεότερες μέθοδοι ελέγχου εμβρύων και η εμφάνιση αμερικανικών εταιρειών που προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες έχουν δημιουργήσει «νομική και ηθική ασάφεια». Όπως τονίζει, ο πολυγονιδιακός έλεγχος «ανοίγει τον ασκό του Αιόλου», θέμα που έχει ήδη θέσει στην Αρχή Ανθρώπινης Γονιμοποίησης και Εμβρυολογίας (HFEA).
50.000 δολάρια για την «ιδανική» επιλογή
Σύμφωνα με το Guardian, η αμερικανική εταιρεία Herasight χρεώνει περίπου 50.000 δολάρια για να αξιολογήσει απεριόριστο αριθμό εμβρύων.
Μια 29χρονη Βρετανίδα που προσέφυγε στην εταιρεία εξηγεί ότι στόχος της είναι να μειώσει τους κινδύνους για ασθένειες όπως ο διαβήτης και να επιλέξει έμβρυα με υψηλότερες προβλέψεις για IQ. Η ίδια υποστηρίζει ότι, σε σχέση με το κόστος ενός ιδιωτικού σχολείου, η διαδικασία είναι «φθηνότερη» και συμβάλλει στο να προσφέρει στο παιδί της τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις.
Η Herasight ισχυρίζεται ότι η επιλογή μέσω πολυγονιδιακής ανάλυσης μπορεί να βελτιώσει κατά μέσο όρο κατά έξι μονάδες IQ το αναμενόμενο αποτέλεσμα σε ένα ζευγάρι που έχει πέντε έμβρυα. Επιπλέον, υποστηρίζει πως μπορεί να προβλέψει φύλο, ύψος και κινδύνους για καρδιοπάθειες, καρκίνο, Αλτσχάιμερ και σχιζοφρένεια.
Ηθικά ζητήματα και αμφισβητήσεις
Η χρήση πολυγονιδιακών δεικτών για επιλογή εμβρύων είναι έντονα αμφιλεγόμενη.
Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Γενετικής τη χαρακτηρίζει «ανεπαρκώς αποδεδειγμένη και ηθικά μη αποδεκτή».
Πολλοί εκφράζουν φόβους ότι τέτοιες πρακτικές μπορεί να ενισχύσουν τις κοινωνικές ανισότητες και να ενθαρρύνουν την ιδέα ότι κάποιοι άνθρωποι είναι «γενετικά ανώτεροι».
Ο καθηγητής Άνγκους Κλαρκ, κλινικός γενετιστής στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, προειδοποιεί ότι οι εταιρείες αυτές λειτουργούν σε ένα «συναισθηματικά φορτισμένο» περιβάλλον και ότι κάποιοι γονείς ίσως δεν μπορέσουν να αντισταθούν στην πίεση να επιλέξουν το «καλύτερο δυνατό παιδί».
Τι διαφέρει μεταξύ PGT και PGT-P
Ο προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος (PGT) είναι η καθιερωμένη διαδικασία που εντοπίζει σοβαρές μονογονιδιακές παθήσεις πριν από την εμβρυομεταφορά (π.χ. Χάντινγκτον, δρεπανοκυτταρική αναιμία, κυστική ίνωση).
Ο πολυγονιδιακός έλεγχος εμβρύων (PGT-P), αντίθετα, στοχεύει στο να δώσει πιθανότητες για πολύπλοκα χαρακτηριστικά, όπως ευφυΐα, ύψος ή μελλοντικούς κινδύνους υγείας.
Αυτά τα χαρακτηριστικά επηρεάζονται από χιλιάδες γονίδια και από περιβαλλοντικούς παράγοντες, κάτι που καθιστά την πρόβλεψη αβέβαιη. Οι επιστήμονες στηρίζονται σε τεράστιες γενετικές βάσεις δεδομένων, από τις οποίες προκύπτουν αλγόριθμοι που εκτιμούν πιθανότητες, όχι βεβαιότητες.
Και η ακρίβεια της μεθόδου, ειδικά όταν χρησιμοποιείται για επιλογή εμβρύων, δεν θεωρείται επαρκώς τεκμηριωμένη.
Πληροφορίες από Guardian
.jpg)
