Μήπως αυτή η υπερπροστατευτικότητα τελικά δεν τα βοηθάει, αλλά τα πληγώνει;
Η υπερπροστασία είναι μια τακτική που πολλοί γονείς εφαρμόζουν από αγάπη και φόβο. Φόβο μην πληγωθούν, μην αποτύχουν, μην απογοητευτούν. Όμως, όπως επισήμανε και ο γνωστός Αμερικανός ψυχίατρος και συγγραφέας μπεστ σέλερ, Dr. Daniel Amen στο podcast Built Different, αυτή η συμπεριφορά μπορεί να έχει μακροχρόνιες συνέπειες στην ψυχική δύναμη και την αυτοεκτίμηση των παιδιών μας.
Ο ίδιος το λέει ξεκάθαρα:
«Αν κάνετε πάρα πολλά για τα παιδιά σας, ενισχύετε τη δική σας αυτοεκτίμηση, αλλά κλέβετε τη δική τους».
Τι σημαίνει αυτό; Ότι όταν εμείς οι γονείς σπεύδουμε να δώσουμε λύση σε κάθε μικρό ή μεγάλο πρόβλημα του παιδιού μας, μπορεί να νιώθουμε υπέροχοι, «καλοί γονείς», αλλά το παιδί μένει… άδειο. Δεν έχει ευκαιρίες να δοκιμάσει, να ρισκάρει, να αποτύχει και να μάθει από αυτό. Και χωρίς αυτές τις μικρές ή μεγάλες προκλήσεις, το παιδί δεν μπορεί να χτίσει εκείνο το εσωτερικό θεμέλιο που λέγεται αυτοεκτίμηση.
Ο Dr. Amen δίνει ένα απλό, καθημερινό παράδειγμα:
«Αν η κόρη μου ξεχάσει τα βιβλία της στο σπίτι, κανείς δεν της τα πηγαίνει στο σχολείο. Αν δεν πάρει το μπουφάν της μια κρύα μέρα, κανείς δεν της το φέρνει».
Δεν το κάνει από αδιαφορία, αλλά από αγάπη. Θέλει να της δώσει χώρο να νιώσει, να καταλάβει, να θυμηθεί την επόμενη φορά. Μέσα από το λάθος γεννιέται το μάθημα. Μέσα από το λάθος γεννιέται η ψυχική δύναμη.
Και η ψυχική δύναμη δεν είναι απλώς μια θεωρητική έννοια. Είναι αυτό που θα κάνει το παιδί σου να σηκώνεται όταν πέφτει, να τολμά, να δοκιμάζει, να αποδέχεται τις αποτυχίες του χωρίς να νιώθει ότι αξίζει λιγότερο. Είναι αυτή η αόρατη πανοπλία που χτίζεται λίγο λίγο μέσα τους, κάθε φορά που αντιμετωπίζουν κάτι δύσκολο και το ξεπερνούν μόνα τους.
Όταν εμείς οι γονείς αφαιρούμε από το παιδί μας την ευκαιρία να λύσει μόνο του ένα πρόβλημα, εκείνη τη στιγμή, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, του στέλνουμε ένα ύπουλο μήνυμα: «Δεν μπορείς. Δεν είσαι αρκετά ικανός. Εγώ ξέρω καλύτερα».
Και αυτό το μήνυμα, όταν επαναλαμβάνεται, σκάβει βαθιά μέσα του. Δημιουργεί ένα παιδί που φοβάται να προσπαθήσει. Που διστάζει να πάρει πρωτοβουλίες. Που κοιτάζει γύρω του να βρει ποιος θα το σώσει, αντί να σηκωθεί μόνο του.
Η υπερπροστασία δεν «σκοτώνει» την αγάπη — «σκοτώνει» όμως την ανεξαρτησία, την αυτοπεποίθηση και τελικά την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας. Και όσο κι αν αυτό είναι δύσκολο να το παραδεχτούμε, είναι μια μεγάλη αλήθεια που χρειάζεται να τη δούμε κατάματα.
Γιατί, μαμά, το παιδί σου αξίζει να μάθει ότι μπορεί. Να μπορεί να πάρει αποφάσεις. Να μπορεί να κάνει λάθη. Να μπορεί να διορθώσει ό,τι δεν πήγε καλά. Να μπορεί να παλέψει για τον εαυτό του.
Κι εδώ είναι το παράδοξο: Όταν επιτρέψεις στο παιδί σου να δοκιμαστεί, να πέσει και να ξανασηκωθεί, τότε το αγαπάς πραγματικά. Το βοηθάς να νιώσει ότι αξίζει, όχι επειδή κάποιος άλλος το λέει, αλλά επειδή το έχει αποδείξει στον ίδιο του τον εαυτό.
Είναι δύσκολο. Είναι επώδυνο. Θέλει κουράγιο να σταθείς πίσω και να μην επέμβεις. Αλλά το χαμόγελο αυτοπεποίθησης στο πρόσωπο του παιδιού σου, όταν τα καταφέρει μόνο του, θα σε αποζημιώσει για όλα.
Άφησέ το να κάνει λάθη.
Άφησέ το να μάθει.
Άφησέ το να γίνει δυνατό.
Γιατί, τελικά, αυτό είναι το πιο μεγάλο δώρο που μπορείς να του κάνεις!