Τι αλλάζει
Η νέα εγκύκλιος εισάγει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο εγγραφής στο ολοήμερο πρόγραμμα των Δημοτικών Σχολείων και Νηπιαγωγείων. Καθορίζονται πλέον σαφή κριτήρια προτεραιότητας για την εγγραφή των μαθητών: έχουν προτεραιότητα οι οικογένειες όπου και οι δύο γονείς εργάζονται ή οι μονογονεϊκές, ακολουθούν οι οικογένειες με έναν εργαζόμενο και έναν άνεργο γονέα και, τέλος, τα παιδιά που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (όπως πολύτεκνες, ΑμεΑ ή χαμηλού εισοδήματος).
Ταυτόχρονα, οι γονείς καλούνται να προσκομίσουν επίσημα έγγραφα —βεβαιώσεις εργασίας ή ανεργίας, πιστοποιητικά και άλλα— που να τεκμηριώνουν την ανάγκη παραμονής του παιδιού στο ολοήμερο. Σύμφωνα με το Υπουργείο, στόχος αυτών των ρυθμίσεων είναι «να μπει τάξη στην κατανομή των θέσεων», καθώς οι ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς έχουν αφήσει πολλά τμήματα αδύναμα να λειτουργήσουν πλήρως.
Στο Ολοήμερο Πρόγραμμα θα συμμετέχουν κατά προτεραιότητα:
- αν είναι και οι δυο γονείς/ κηδεμόνες εργαζόμενοι ή αν είναι μονογονεϊκές οικογένειες
- αν είναι εργαζόμενος ο ένας εκ των δυο και ο έτερος άνεργος
- αν ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Πολλοί γονείς, ωστόσο, κάνουν λόγο για αιφνιδιασμό και «κόφτη», φοβούμενοι ότι αρκετά παιδιά θα μείνουν εκτός.
Σύγκριση με το προηγούμενο καθεστώς
Μέχρι σήμερα, οι εγγραφές στο ολοήμερο γίνονταν τον Ιούνιο, στο τέλος της σχολικής χρονιάς, με μια απλή δήλωση των γονέων. Δεν απαιτούνταν δικαιολογητικά. Με τη νέα εγκύκλιο, το καθεστώς αυτό αλλάζει ριζικά: παρότι οι αιτήσεις είχαν ήδη κλείσει από τον Μάιο, οι διευθυντές καλούνται τώρα να ζητήσουν εκ νέου αιτήσεις και δικαιολογητικά, ώστε να δικαιολογηθεί η παραμονή κάθε μαθητή στο ολοήμερο.
Η αλλαγή σηματοδοτεί επιστροφή σε μια διαδικασία ελέγχου με έγγραφα που είχε καταργηθεί το 2020 λόγω της πανδημίας. Πλέον, οι θέσεις δεν θα καλύπτονται «χωρίς προϋποθέσεις» αλλά βάσει κοινωνικών και εργασιακών κριτηρίων.
Ποιοι επηρεάζονται
Μαθητές: Πολλά παιδιά που είχαν ήδη δηλώσει συμμετοχή κινδυνεύουν να αποκλειστούν, καθώς οι λίστες θα ανακαταρτιστούν σύμφωνα με τα νέα κριτήρια. Όσα δεν ανήκουν στις προτεραιότητες —όπως παιδιά οικογενειών χωρίς εργασιακό εισόδημα ή ειδικές ανάγκες— ενδέχεται να μείνουν εκτός.
Γονείς: Οι μεγαλύτερες αλλαγές αφορούν τις οικογένειες. Εκείνες με δύο εργαζόμενους γονείς ή μονογονεϊκές θεωρούνται πλέον «ωφελημένες». Αντίθετα, γονείς χωρίς σταθερή εργασία ή χωρίς κοινωνικά κριτήρια ευαλωτότητας μπορεί να δουν τα παιδιά τους να αποκλείονται. Πολλοί θεωρούν ότι μεταφέρεται στους ίδιους το βάρος του οικογενειακού προγραμματισμού, αφού θα πρέπει να αναζητήσουν άλλες λύσεις φύλαξης.
Εκπαιδευτικοί και διευθυντές: Το νέο σύστημα αυξάνει σημαντικά το διοικητικό έργο των σχολείων. Οι διευθυντές και οι προϊστάμενοι πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τα ολοήμερα τμήματα, να συγκεντρώσουν δικαιολογητικά και να ανακατανείμουν τις θέσεις. Εκπαιδευτικοί επισημαίνουν ότι η διαδικασία αγνοεί τις παιδαγωγικές ανάγκες των μαθητών και στοχεύει περισσότερο στην εξοικονόμηση προσωπικού.
Η θέση του Υπουργείου
Το Υπουργείο Παιδείας παρουσιάζει την εγκύκλιο ως αναγκαίο μέτρο «εξορθολογισμού» του συστήματος. Υποστηρίζει ότι οι ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό καθιστούν αδύνατη τη λειτουργία όλων των ολοήμερων τμημάτων. Η εφαρμογή των κριτηρίων θεωρείται προσωρινή, «μέχρι να καλυφθούν τα κενά με νέες προσλήψεις».
Οι αντιδράσεις
Η εγκύκλιος έχει προκαλέσει κύμα αντιδράσεων σε γονείς και εκπαιδευτικούς. Οι εκπαιδευτικές ενώσεις καταγγέλλουν ότι ο νέος «κόφτης» περιορίζει τις θέσεις στο ολοήμερο και υπονομεύει τις μορφωτικές ανάγκες των παιδιών. Η Διδασκαλική Ομοσπονδία προειδοποιεί ότι ο οικογενειακός προγραμματισμός χιλιάδων οικογενειών τίθεται «στον αέρα», ενώ τοπικοί σύλλογοι γονέων μιλούν για «νέους αποκλεισμούς» και ζητούν πρώτα να καλυφθούν όλα τα κενά με προσλήψεις.
Ο διάλογος παραμένει ανοιχτός: το Υπουργείο υποστηρίζει πως «νοικοκυρεύει» το σύστημα, ενώ οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς βλέπουν μια πολιτική που αντιμετωπίζει το ολοήμερο ως κόστος και όχι ως στήριγμα για την οικογένεια. Το μόνο βέβαιο είναι πως πίσω από κάθε εγκύκλιο υπάρχουν πραγματικοί άνθρωποι —γονείς που αγωνιούν και παιδιά που απλώς θέλουν να μείνουν λίγο ακόμα στο σχολείο, εκεί όπου νιώθουν ασφάλεια και παρέα.