Συγκεκριμένα, χαρακτηρίζει το περιστατικό της 16χρονης στην Κυψέλη ως ξεκάθαρη ένδειξη θεσμικής αποτυχίας, επισημαίνοντας ότι οι ενήλικες και οι αρμόδιοι μηχανισμοί απέτυχαν να προσφέρουν στοιχειώδη προστασία σε ένα παιδί.
Παρά τις διακηρύξεις περί προστασίας της παιδικής ηλικίας –νόμοι, δράσεις, ειδικοί στα σχολεία–, όπως σημειώνεται, η ουσιαστική θεσμική αλλαγή απουσιάζει.
Παιδιά χωρίς στήριξη, οικογένειες σε αδιέξοδο
Σύμφωνα με τον Σύλλογο, πολλά παιδιά που βιώνουν βία από συνομηλίκους συνεχίζουν τη ζωή τους κουβαλώντας ψυχικά και σωματικά τραύματα, χωρίς πραγματική υποστήριξη. Παράλληλα, οικογένειες αδυνατούν να διαχειριστούν τις δυσκολίες και λειτουργούν «στον αυτόματο», μέχρι να συμβεί κάτι σοβαρό.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ένα 16χρονο παιδί βρέθηκε μόνο του, χωρίς γονέα και χωρίς υποστηρικτικό πλαίσιο, αντιμέτωπο με τη Δικαιοσύνη και την προφυλάκιση.
Όχι ατομική ευθύνη, αλλά εγκατάλειψη
«Όταν ένας ανήλικος φτάνει στην παραβατικότητα, δεν μιλάμε για ατομική ευθύνη, αλλά για ρήγματα στη φροντίδα, για εγκατάλειψη και για αποτυχία των ενηλίκων και των θεσμών», τονίζεται χαρακτηριστικά.
Η επιλογή της προφυλάκισης, αντί μιας συντονισμένης παρέμβασης από Υγεία, Παιδεία και Δικαιοσύνη, αναδεικνύεται ως η “πιο ασφαλής” αλλά όχι η πιο σωστή λύση.
Η εφηβεία δεν είναι έγκλημα
Ο Σύλλογος υπογραμμίζει ότι η ποινικοποίηση της εφηβείας δεν αποτελεί λύση. Η εφηβεία είναι ένα σύνθετο αναπτυξιακό στάδιο, με ιδιαίτερες ψυχικές και συμπεριφορικές εκφράσεις, που συχνά παρερμηνεύονται.
Πολλές ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, όπως επισημαίνεται, αποτελούν αυτοκτονικά ισοδύναμα. Τα στοιχεία είναι ανησυχητικά:
- οι έφηβοι έχουν διπλάσιες πιθανότητες αυτοκτονίας σε σχέση με τους ενήλικες
- οι αυτοτραυματισμοί αυξάνονται ραγδαία τα τελευταία χρόνια
Τι χρειάζεται πραγματικά ένα παιδί σε κρίση
«Ένα παιδί που “ψάχνει τη μαμά του” δεν χρειάζεται εγκλεισμό», τονίζεται στην ανακοίνωση. Χρειάζεται:
- προστασία
- σαφή όρια
- ουσιαστική ψυχοκοινωνική παρέμβαση
Η τιμωρία χωρίς κατανόηση του τραύματος, σημειώνεται, δεν είναι δικαιοσύνη, αλλά αναπαραγωγή της βίας με θεσμική σφραγίδα.
Ένα σύστημα που δεν αντέχει το βάρος
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Νοσοκομειακών Ψυχολόγων κάνει λόγο για γενικευμένη ανεπάρκεια των δομών πρόληψης και θεραπείας. Σε πολλούς νομούς δεν υπάρχει καν παιδοψυχιατρική κάλυψη, ενώ οι υπάρχουσες υπηρεσίες αδυνατούν να διαχειριστούν τον όγκο των περιστατικών.
Συχνά, η φροντίδα εξαντλείται σε μια διάγνωση χωρίς συνέχεια, οι εκπαιδευτικοί λειτουργούν αποσπασματικά και η Δικαιοσύνη αποκομμένα από τα υπόλοιπα συστήματα.
Έκκληση για αλλαγή προσέγγισης
Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας τονίζουν πως κανείς δεν είναι “γεννημένος εγκληματίας” και καλούν τους αρμόδιους φορείς να αντιμετωπίζουν την εφηβική παραβατικότητα με λογική πρόληψης και θεραπείας, όχι καταστολής.
Εκφράζεται, τέλος, η ευχή:
- να βρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση για τη 16χρονη
- να αναρρώσει πλήρως το παιδί που τραυματίστηκε
- να στηριχθεί ολόκληρη η σχολική κοινότητα
Κυρίως, όμως, να αποτελέσει το περιστατικό αφορμή για συλλογική αυτοκριτική και ουσιαστικές θεσμικές αλλαγές.
Η αλλαγή είναι δυνατή. Η θεραπεία λειτουργεί. Και τα παιδιά το αξίζουν.