Με λίγα λόγια, δεν πρέπει να μάθουμε στο παιδί να μας υπακούει από καθαρό φόβο γιατί:
Δεν θα αναπτύξει δική του κρίση και βούληση
Ένα παιδί που υπακούει επειδή έτσι «έχει μάθει», δεν αμφισβητεί ποτέ, λανθασμένα έστω, τις εντολές των γονιών του, ώστε να λάβει μια εξήγηση που θα το βάλλει στη διαδικασία να σκεφτεί και να κατανοήσει τι κάνει και γιατί. Ακολουθεί αυτό που του λένε μηχανικά, επειδή δεν θέλει να προκαλέσει τον θυμό μας και το ίδιο μηχανικά θα το απορρίψει αργότερα, όταν αντιληφθεί ότι μπορεί. Έτσι, όχι μόνο χάνει την ουσία αυτού που απορρίπτει, αλλά μαθαίνει να υιοθετεί και να απορρίπτει ιδέες και ανθρώπους με τρόπο απόλυτο, χωρίς κριτική σκέψη.
Θα μάθει να υποκύπτει σε όποιον θεωρεί δυνατότερο
Κακά τα ψέματα, σε μια οικογένεια οι γονείς έχουν θέση εξουσίας και γι’ αυτό πρέπει να είναι ακόμη πιο προσεκτικοί στον τρόπο που την ασκούν στο παιδί. Όταν χρησιμοποιούν την εξουσία τους για να επιβληθούν, αντί να δείξουν στο παιδί τι θέλουν να κάνει με υπομονή και ηρεμία, του στέλνουν το μήνυμα ότι όποιος έχει τη δύναμη είναι κι εκείνος που ορίζει τι θα κάνουν οι λιγότερο δυνατοί. Έτσι, μεγαλώνοντας, το παιδί θα υιοθετήσει αυτή τη συμπεριφορά και εκτός σπιτιού όπου θα υποκύπτει από φόβο σε όποιον θεωρεί δυνατότερο.
Θα μάθει να επιβάλλεται με τον φόβο
Την ίδια στιγμή, όμως, θα μάθει και το ίδιο το παιδί να επιβάλλεται με τον φόβο σε όποιον αντιλαμβάνεται ως πιο αδύναμο. Έχοντας δεί το μοντέλο των γονιών να λειτουργεί, είναι πολύ πιθανό να το υιοθετήσει, παίρνοντας αυτό που θέλει με τον ίδιο τρόπο που οι άλλοι το παίρνουν από εκείνο, μέσω του εκφοβισμού. Είναι ο ίδιος μηχανισμός που οδηγεί ένα παιδί που δέχεται bullying να συμπεριφέρεται ως νταής, «παπαγαλίζοντας» ουσιαστικά το μόνο παράδειγμα που γνωρίζει.
Δεν θα κάνει ποτέ αυτό που πραγματικά θέλει
Ένα παιδί που μεγαλώνει κάτω από ένα καθεστώς φόβου, μαθαίνει να καταπιέζει διαρκώς τις επιθυμίες του και να έχει ως κύριο μέλημα να ικανοποιεί τους γονείς. Όταν αυτό γίνεται κατά κόρον, έχει ως συνέπεια το παιδί να εξελιχθεί σε έναν άνθρωπο που ζει πρωτίστως για να αρέσει, να ικανοποιεί ή να γίνεται αποδεκτό απ’ τους άλλους. Δεν έχει μάθει να κάνει αυτό που θέλει ή, έστω, να διεκδικεί το δικαίωμα να κάνει τις δικές του επιλογές χωρίς να λογοδοτεί σε κανέναν εάν κάποια από αυτές δεν είναι επιτυχημένη.
Δεν θα κάνει σχέσεις που είναι υγιείς και ανταποδοτικές
Μια ακόμη μακροπρόθεσμη επίπτωση για το παιδί είναι η αδυναμία του να χτίσει σχέσεις που είναι τελείως διαφορετικές από αυτές που έχει βιώσει. Δηλαδή, σχέσεις που βασίζονται στον αλληλοσεβασμό και την αλληλοεκτίμηση, χωρίς εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους, αλλά ισότιμους ανθρώπους με ελεύθερη βούληση και κρίση. Οι σχέσεις μας με τους άλλους, όμως, καθορίζουν μεγάλο μέρος της ζωής μας κι έτσι υπονομεύεται το δικαίωμα του παιδιού σε έναν υγιή και ανταποδοτικό βίο, επαγγελματικό, κοινωνικό και οικογενειακό.
