Η χειρότερη στιγμή για να συμβουλεύσετε ένα άτομο οποιασδήποτε ηλικίας, είναι όταν αυτό βρίσκεται στον πανικό της επεξεργασίας, της συνειδητοποίησης και της διαχείρισης του θυμού/άγχους/θλίψης αυτού που του συμβαίνει. Τα περισσότερα παιδιά καταλήγουν στα δικά τους «σοφά» συμπεράσματα, αν η έκφραση του πόνου ή της αγωνίας τους έχει βρει ανταπόκριση. Αν το παιδί νιώσει ότι οι εμπειρίες και οι γνώσεις των γονιών, θα του φανούν χρήσιμες, θα τους ζητήσει να το συμβουλεύσουν. Κατά κανόνα, τα παιδιά ζητούν τη συμβουλή των γονιών σε γνωστικά ζητήματα, ενώ για προβλήματα συναισθηματικής φύσης τους συμβουλεύονται σπανιότερα.
Αρκετοί άνθρωποι έχουν την ατυχία -από την παιδική τους ηλικία- να μην εισπράττουν εμπιστοσύνη από το οικογενειακό τους περιβάλλον και να μαθαίνουν να μην εμπιστεύονται τα συναισθήματά τους. Αυτοί οι άνθρωποι, μοιραία, μαθαίνουν στα παιδιά τους να μην εμπιστεύονται τον εαυτό τους. Ένα παιδί που έχει υιοθετήσει το πρότυπο του ανθρώπου που πάντοτε χρειάζεται τη συμβουλή κάποιου άλλου, όταν τα αισθήματά του πληγώνονται ή βρίσκεται σε στρεσογόνο κατάσταση, πραγματικά χρειάζεται την ψήφο εμπιστοσύνης των μεγαλύτερων.
Αν το παιδί στερείται αυτοπεποίθησης και στέρεων συναισθηματικών βάσεων - κοινώς: αν δεν πατάει γερά στα πόδια του- μπορείτε να αρχίσετε να εφαρμόζετε τις ακόλουθες συμβουλές:
1. Μοιραστείτε με το παιδί τις ανησυχίες σας και τη μεταμέλειά σας για όλες τις φορές που είτε δεν το ακούσατε είτε -προπετείς όντες – βιαστήκατε να δώσετε τη συμβουλή σας. Υποσχεθείτε του ότι θα το ακούσετε χωρίς σχόλια και διακοπές την επόμενη φορά που θα το θελήσει. Να είστε ειλικρινείς και ευθείς. Είστε καινούριοι σ’ αυτή τη διαδικασία – κανείς δεν θα σας παρεξηγήσει.
2. Αν το παιδί σάς ζητήσει να του υποδείξετε τι πρέπει να κάνει -συνήθεια που έχει γίνει καθεστώς και μαρτυρά την εξάρτησή του από εσάς- απαντήστε του με ερώτηση. «Εσύ τι πιστεύεις;». Ενθαρρύνετέ το με μια φράση όπως: «Είμαι σίγουρη ότι μπορείς να σκεφτείς μια λύση» ή «Σε καταλαβαίνω. Η κατάσταση είναι δύσκολη. Πάρε λίγο χρόνο για να σκεφτείς τι πρέπει να κάνεις- μην αγχώνεσαι.».
3. Αν το παιδί δείχνει μουδιασμένο από το άγχος ή πολύ μπερδεμένο, ίσως έχει προσωρινά χάσει την αυτοπεποίθησή του και πιστεύει ότι δεν μπορεί να δώσει το ίδιο λύσεις στα προβλήματά του. Βοηθήστε το να πάρει πρωτοβουλίες λέγοντάς του ότι δεν σας χρειάζεται («Εσύ ξέρεις καλύτερα τι πρέπει να κάνεις» ή «Εμπιστεύσου τον εαυτό σου»). Αν το παιδί είναι σε άρνηση, προσφέρετέ του μερικές λύσεις για να αποσυμφορήσετε τη σκέψη του και ενθαρρύνετέ το να σκεφτεί κάποια ακόμη καλύτερη.
4. Όταν απαιτείται να δώσετε συμβουλές, υπάρχουν μέθοδοι που μπορείτε να ακολουθήσετε: Προσφέρετε μερικές ιδέες χωρίς να δείχνετε την προτίμησή σας σε κάποια συγκεκριμένη. Δώστε στο παιδί να καταλάβει, ότι ίσως έχει μια καλύτερη ιδέα και ότι θα πρέπει να επιλέξει τη λύση που του ταιριάζει. Να είστε σύντομοι και σαφείς- αποφύγετε τις μακροσκελείς διαλέξεις. Δείξτε στο παιδί ότι το κυνήγι των λύσεων είναι ευχάριστο.
5. Σταδιακά, προσπαθήστε να δίνετε ολοένα και λιγότερες συμβουλές. Προσπαθήστε να αυξήσετε προοδευτικά τις ενέσεις εμπιστοσύνης στις ικανότητες του παιδιού.
6. Αν η άρνησή σας να δώσετε τη συμβουλή σας, έχει σπαραξικάρδια αποτελέσματα (όπως κλάματα ή ξεσπάσματα θυμού), προσπαθήστε να πείτε κάτι όπως: «Ήθελες από ‘μένα να βρω μια λύση για το πρόβλημά σου, και τώρα νιώθεις μόνος κι αβοήθητος. Σ’ αγαπάω και πραγματικά ξέρω ότι μπορείς και μόνος σου. Ξέρω ότι ξέρεις τι πρέπει να κάνεις. Καταλαβαίνω πώς νιώθεις αυτή τη στιγμή, αλλά είμαι σίγουρη ότι θα μπορέσεις πολύ σύντομα να βρεις απαντήσεις».
7. Σε κάποια στιγμή χαλάρωσης ή παιχνιδιού, ρωτήστε το παιδί σας με ποιο τρόπο θέλει να αντιμετωπίζεται όταν είναι ταραγμένο. Ζητήστε του να καθιερώσει κανόνες και υποσχεθείτε ότι θα τους ακολουθήσετε (αν, φυσικά, είναι βιώσιμοι). Μη θέσετε αυτό το ερώτημα όταν οι τόνοι έχουν ανέβει.
Δεν γίνεται να υποχρεώσετε το παιδί να γίνει συναισθηματικά αυτάρκες
Πρέπει να δείχνετε συμπαράσταση και κατανόηση. Όταν τα παιδιά δεν είναι έτοιμα να δώσουν στον εαυτό τους τις λύσεις που χρειάζονται, δεν πρέπει να τους τις στερείτε. Όταν καταφέρετε να βοηθήσετε το παιδί να σταματήσει τη συνήθεια της εξάρτησης από τη συμβουλή σας, προσπαθήστε να γίνετε καλός ακροατής των προβλημάτων του. Θα βελτιωθείτε και οι δύο.
