Τι συμβαίνει με τα παιδιά που αργούν να μιλήσουν
Ένα παιδί μπορεί να έχει αναπτύξει την ικανότητα της αντίληψης, να καταλαβαίνει, δηλαδή, τι του ζητάμε και να το κάνει χωρίς διευκρινίσεις ή καθοδήγηση, αλλά όχι ακόμη την ικανότητα της έκφρασης.
«Όταν ένα παιδί δεν χρησιμοποιεί πολλές λέξεις, αλλά καταλαβαίνει ό,τι του λένε οι γονείς και στη συνέχεια το κάνει, δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας. Μόνο αν το παιδί παρουσιάζει καθυστέρηση και στην αντίληψη και στην έκφραση, ταυτόχρονα, είναι πιθανό να αντιμετωπίζει αναπτυξιακές ή άλλες δυσκολίες και να χρειάζεται παρακολούθηση», μας καθησυχάζουν οι ειδικοί.
Θεωρούμε ότι ένα παιδί έχει καθυστερήσει να μιλήσει όταν είναι περίπου 2 ετών, καταλαβαίνει όσα του λέμε, αλλά το λεξιλόγιό του περιλαμβάνει έως 50 λέξεις, τις οποίες δεν συνδυάζει ακόμη μεταξύ τους. Δηλαδή, δεν κάνει σύντομες προτάσεις, όπως «Μαμά νερό» ή «Μπαμπά αγκαλιά». Αν αντιληφθούμε κάτι τέτοιο γύρω στους 18 μήνες ή έχουμε αντιληφθεί από πιο νωρίς (στους 9 με 15 μήνες) ότι το παιδί δεν σχηματίζει λεξούλες, μπορούμε να επισκεφθούμε έναν ειδικό για να διαπιστώσουμε αν υπάρχει κάποιο σοβαρότερο αίτιο ή όχι.
Πολλές φορές, πάντως, ένα παιδί αργεί να μιλήσει επειδή επικοινωνεί μια χαρά με τον τρόπο του κι έχει βολευτεί σ’ αυτό που ξέρει κι εμπιστεύεται. Αυτό συμβαίνει συχνά με τα μικρότερα παιδιά που έχουν ήδη έναν συνομιλητή που τα καταλαβαίνει, το αδερφάκι τους.
Σ’ αυτήν την περίπτωση, μπορείτε να το βοηθήσετε με τους παρακάτω τρόπους:
Διαβάστε μαζί του
Κάντε το διάβασμα μέρος της ρουτίνας ή του καθημερινού παιχνιδιού με το παιδί. Προσπαθήστε να κρατήσετε το ενδιαφέρον του αλλάζοντας την ιστορία ή δίνοντάς του ερεθίσματα, ώστε να αντιδρά στην αφήγηση και τις εικόνες (π.χ. με τις φωνές των ζώων). Ο σκοπός είναι να αλληλεπιδράσει, να επικοινωνήσει και να νιώσει την ανάγκη να εκφραστεί με τον λόγο.
Τραγουδήστε του και κάντε παντομίμα
Τα παιδικά τραγουδάκια, εκτός από διασκεδαστικά, ενισχύουν τη λειτουργία της μνήμης και βοηθούν τα παιδιά να συνδέσουν τα συναισθήματα που προκαλεί η μουσική με ήχους και λογάκια. Ακόμη καλύτερα είναι να του τραγουδάτε εσείς ή να κάνετε παντομίμα πάνω στο τραγούδι. Έτσι, μπορείτε να δώσετε στα τραγούδια ζωή, να συνδυάσετε τα λόγια με εικόνες και να κινήσετε το ενδιαφέρον του παιδιού να μιλήσει… τραγουδώντας!
Αφηγηθείτε ότι κάνετε
Ό,τι και αν κάνετε μέσα στην ημέρα, το παιδί είναι συνήθως κάπου δίπλα σας. Είναι, λοιπόν, πολύ εύκολο να του αφηγείστε αυτό που κάνετε την ώρα π.χ. που μαγειρεύετε, σιδερώνετε ή ξεσκονίζετε. Χρωματίστε τον λόγο σας με επιφωνήματα και επίθετα (π.χ. «Μμμμ! Τι ωραίο φαγητό που κάνει η μαμά σήμερα!»), ώστε να τραβήξετε την προσοχή του παιδιού, να του μάθετε λέξεις και να του δώσετε ένα δυνατό παράδειγμα.
Διαλέξτε μία «λέξη της ημέρας»
Αρχίστε να ορίζετε καθημερινά μια διαφορετική λέξη ως «λέξη της ημέρας» και βρείτε διαφορετικούς τρόπους να την επαναλαμβάνετε, συνδέοντάς την με κινήσεις και εικόνες. Παράλληλα, ενθαρρύνετε το παιδί να την επαναλαμβάνει και σταδιακά να τη συνδέει με μια μίμηση, έναν ήχο ή μια εικόνα. Για παράδειγμα, αν η λέξη είναι «μπάλα», παίξτε με το παιδί και πριν του πετάξετε τη μπάλα, δώστε του χρόνο να τη ζητήσει ονομάζοντάς την, αντί να κάνει απλώς τη χειρονομία.
Μην του δίνετε περιθώριο για μονολεκτικές απαντήσεις
Τα παιδιά που αργούν να μιλήσουν, επικοινωνούν πολύ καλά με νεύματα και χειρονομίες και ίσως αναβάλλουν την προσπάθεια να επικοινωνήσουν με τον λόγο. Οπότε, αντί να αφήνετε περιθώριο στο παιδί να δίνει μονολεκτικές απαντήσεις, φροντίστε να του δίνετε επιλογές (π.χ. «Θες τη μπάλα ή το αυτοκινητάκι;») ώστε να πρέπει να απαντήσει με μια λέξη ή, έστω, την πρώτη συλλαβή.
Ενθαρρύνετε την κοινωνικοποίηση
Ένας καλός τρόπος να επισπεύσετε την εξέλιξη του παιδιού είναι με την πιο έντονη κοινωνικοποίηση. Αν παίζει πιο συχνά με παιδάκια που μιλάνε, είναι πιο πιθανό ν’ αρχίσει να επικοινωνεί όπως το κάνουν κι εκείνα. Μπορείτε να ενθαρρύνετε την παρέα με λίγο μεγαλύτερα παιδιά ή να δείξετε στο μεγαλύτερο αδερφάκι του – αν έχει – πώς να μιλάει στο μικρότερο για να το παροτρύνει να μιλήσει κι εκείνο.
