Πώς αναπτύσσονται οι αισθήσεις του παιδιού όσο μεγαλώνει

Πώς αναπτύσσονται οι αισθήσεις του παιδιού όσο μεγαλώνει

Το μωράκι σας έρχεται στον κόσμο έχοντας ήδη λάβει κάποια ερεθίσματα από τις ημέρες που μεγάλωνε στην κοιλιά σας: Μπορεί να ξεχωρίσει το φως από το σκοτάδι, να διακρίνει ασπρόμαυρα περιγράμματα σε απόσταση περίπου 20 εκατοστών, να ανταποκριθεί σε ήχους (έχει ακούσει τόσες πολλές φορές την καρδιά σας και τη μουσική σας), να γευτεί και να αγγίξει. Πότε, όμως, τελειοποιούνται οι αισθήσεις του και αρχίζει η πραγματική επικοινωνία με το περιβάλλον του;

Η διαδικασία ανάπτυξης των πέντε αισθήσεων διαφέρει, λιγότερο ή περισσότερο, σε κάθε παιδί. Σε γενικές γραμμές, όμως, πραγματοποιείται ως εξής:

Μήνας 1ος

Κατά τη διάρκεια των 4 πρώτων εβδομάδων το μωρό αρχίζει σταδιακά να προσελκύεται από αντικείμενα που κινούνται, ενώ προσελκύεται και από έντονες χρωματικές αντιθέσεις.

Από τις πρώτες κιόλας ημέρες μπορεί να στρέψει το κεφάλι του προς κάποιον ήχο, ακόμα κι αν το βλέμμα του δεν συντονίζεται, ενώ δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε νέους ήχους.

Η οσμή αρχίζει να ενεργοποιείται και μπορεί να ενοχληθεί με τις έντονες οσμές.

Μήνας 2ος

Το μωρό αναζητά νέες εικόνες και ήχους, ενώ αρχίζει να ακολουθεί με το βλέμμα ένα αντικείμενο που βρίσκεται στο οπτικό του πεδίο. Μπορεί σιγά-σιγά να αναγνωρίζει φωνές και να καταλαβαίνει τη διαφορά ανάμεσα στη φωνή και άλλους ήχους. Προτιμά, φυσικά, τις φωνές και δη τις πιο οικείες.

Στο διάστημα αυτό αρχίζει να ανταποκρίνεται και στην αφή, δηλαδή μπορεί να ενοχλείται από σκληρά αντικείμενα και να απολαμβάνει το απαλό δέρμα της μαμάς του, πάνω στο οποίο χαλαρώνει και κοιμάται.

Μήνας 3ος – 4ος

Η σχέση μεταξύ ακοής και όρασης βελτιώνεται σταδιακά. Το μωρό αρχίζει να αναγνωρίζει πρόσωπα και να κοιτά βαθιά στα μάτια τη μητέρα του, να αναγνωρίζει τα βασικά χρώματα (κόκκινο και μπλε) και να εστιάζει σε ένα αντικείμενο, το οποίο -προς το τέλος του 4ου μήνα- επιδιώκει να ερευνά με το στόμα του.

Μήνας 5ος

Σημαντικός μήνας ως προς την τελειοποίηση των αισθήσεων: Το μωρό δεν βλέπει πια μόνο αντικείμενα που είναι πολύ κοντά του μα και άλλα που βρίσκονται πιο μακριά. Πλησιάστε το σε έναν καθρέφτη και παρατηρήστε την αντίδρασή του. Το πιθανότερο είναι ότι θα αντιδράσει κάπως. Επίσης, βελτιώνεται σημαντικά και η ακοή του, αφού ανακαλύπτει την ποικιλία των ήχων, τόσο των εξωτερικών όσο και αυτών που το ίδιο μπορεί να κάνει.

Μήνας 6ος

Το μωρό γίνεται πολύ πιο παρατηρητικό, ενώ μπορεί πλέον να εστιάζει την προσοχή του σε όλες τις κινήσεις που ελκύουν το ενδιαφέρον του. Μπορεί να διακρίνει διάφορα χρώματα, αλλά και να κρατά το βλέμμα του στο σημείο που βρίσκεται η μητέρα του, ακόμα κι όταν μετακινείται από αυτό, π.χ. για να πάει σε ένα άλλο δωμάτιο. Επίσης, αναπτύσσει οπτική μνήμη –θυμάται, δηλαδή, αντικείμενα και πρόσωπα που έχει ξαναδεί.

Το στάδιο αυτό είναι πολύ σημαντικό και για τη γεύση του μωρού, αφού τότε ξεκινά ο απογαλακτισμός και αρχίζει να δοκιμάζει ποικιλία τροφών, τις οποίες σιγά-σιγά θα μάθει να αναγνωρίζει. Γι'αυτό είναι σημαντικό το διάστημα αυτό να λαμβάνει υγιεινές αλλά και γευστικές τροφές, για να συνηθίσει μεγαλώνοντας σε μία ισορροπημένη διατροφή.

Μήνας 7ος

Το οπτικό πεδίο του μωρού μεγαλώνει, με αποτέλεσμα να βλέπει μεγαλύτερο μέρος του χώρου και περισσότερο αντικείμενα. Η ακοή του πλέον τελειοποιείται. Το μωρό καταλαβαίνει σιγά-σιγά τι ακούει, ενώ έλκεται από νέους ήχους, έντονους αλλά και σιγανούς.

Μήνας 8ος

Κατά την περίοδο αυτή το μωρό βελτιώνει σημαντικά την αντίληψη του χώρου, η οποία έχει να κάνει τόσο με την όραση όσο και με την ακοή. Καταλαβαίνει, λοιπόν, τη θέση των αντικειμένων στον χώρο, ενώ προσπαθεί να δει πού έπεσε ένα αντικείμενο, το οποίο βρισκόταν π.χ. πάνω σε ένα τραπέζι.

Μήνας 9ος

Το μωρό συνδέει ήχους, εικόνες και χρόνο: Για παράδειγμα, όταν ανοίγει η πόρτα του σπιτιού το απόγευμα καταλαβαίνει ότι ήρθε ο μπαμπάς του στο σπίτι.

Μήνας 10ος

Το μωρό αντιλαμβάνεται το μέγεθος και την απόσταση. Αναγνωρίζει πως τα αντικείμενα που είναι μακριά, ακόμα κι αν φαίνονται μικρότερα, δεν είναι. Επίσης, καταλαβαίνει τις εναλλαγές στον τόνο της φωνής (π.χ. κλάμα, χαρά κ.λ.π.), ενώ μπορεί να εντοπίσει με ακρίβεια από πού έρχεται ένας ήχος.

Η αποθηκευτική του μνήμη σχεδόν τελειοποιείται. Μπορεί να δει, να ακουμπήσει, να ακούσει, να γευτεί ή να μυρίσει κάτι να ξέρει στο μέλλον τι ήταν αυτό, απλά π.χ. κοιτάζοντάς το.

Μήνας 11ος – 12ος

Το παιδί μπορεί να διαχωρίσει, κοιτώντας τα, αντικείμενα που αγαπά και που δεν θέλει. Από τον 12ο μήνα, μάλιστα, η όρασή του είναι παραπλήσια με αυτήν ενός ενήλικα, αλλά ο συντονισμός μεταξύ όρασης και κίνησης δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί (αυτό θα γίνει μετά τον 15ο μήνα).

Στο στάδιο αυτό του αρέσει να πειραματίζεται με τον ήχο: Χτυπά τα χέρια του ή αντικείμενα μεταξύ τους και αλλάζει την φωνή του για να ακούσει τους διαφορετικούς τόνους. Επίσης, η αφή του γίνεται πολύ πιο ευαίσθητη –νιώθει περισσότερα πράγματα όταν τα ακουμπά και μαθαίνει να τα διακρίνει.

2ος χρόνος

Η όραση είναι πλέον άριστη: Τα παιδιά μπορούν να εστιάσουν σε αντικείμενα σε κάθε απόσταση, καθώς και σε λεπτομέρειες σε εικόνες, και βλέπουν όλα τα χρώματα και σχήματα. 

v