Γιατί το «αν δεν…» είναι πιο τοξικό από το «όχι»;
Πολλοί γονείς αποφεύγουν να πουν «όχι» στα παιδιά τους, φοβούμενοι ότι θα φανούν αυστηροί ή απόμακροι. Όμως, η πραγματικά ύπουλη λέξη στην επικοινωνία με το παιδί είναι το «αν». Μέσα από αυτή τη μικρή, φαινομενικά αθώα λέξη, το παιδί μαθαίνει ότι:- Η αγάπη, η προσοχή ή η ανταμοιβή είναι υπό όρους.
- Για να αξίζει κάτι, πρέπει πρώτα να ικανοποιήσει τις προσδοκίες κάποιου άλλου.
- Η συνεργασία δεν είναι μια φυσική επιλογή, αλλά μια ανταλλαγή.
- Έτσι, το παιδί δεν μεγαλώνει με εσωτερική πειθαρχία και υπευθυνότητα, αλλά με την ανάγκη να ικανοποιήσει εξωτερικές απαιτήσεις, ακόμα κι αν αυτές δεν το εκφράζουν.
Πώς μπορούμε να θέτουμε όρια χωρίς χειραγώγηση;
Η απάντηση βρίσκεται στη φυσική συνέπεια και όχι στον εκβιασμό. Αντί για το «αν δεν…», μπορούμε να χρησιμοποιούμε φράσεις που δίνουν στο παιδί μια αίσθηση ελευθερίας, υπευθυνότητας και λογικής συνέπειας.
- Αντί για: «Αν δεν φας το φαγητό σου, δεν έχει γλυκό.» Προτιμήστε: «Όταν τελειώσεις το φαγητό σου, θα έχεις χώρο για γλυκό.»
- Αντί για: «Αν δεν μαζέψεις τα παιχνίδια σου, δεν θα βγούμε.» Προτιμήστε: «Όταν μαζέψεις τα παιχνίδια σου, θα μπορέσουμε να βγούμε.»
- Αντί για: «Αν δεν σταματήσεις να κλαις, θα φύγουμε.» Προτιμήστε: «Σε βλέπω στεναχωρημένο. Μπορούμε να φύγουμε όταν νιώσεις έτοιμος.»
Με αυτόν τον τρόπο:
- Το παιδί κατανοεί τη φυσική συνέπεια των πράξεών του, αντί να αισθάνεται ότι εκβιάζεται.
- Νιώθει ότι οι κανόνες είναι δίκαιοι και όχι αυθαίρετοι.
- Μαθαίνει να επιλέγει τη συνεργασία, όχι από φόβο ή ανάγκη, αλλά από κατανόηση.
Η γονεϊκή αγάπη μπορεί να είναι άνευ όρων, αλλά τα όρια είναι απαραίτητα. Το μυστικό είναι να τα θέτουμε με τρόπο που ενδυναμώνει το παιδί, χωρίς να το κάνουμε να νιώθει ότι η αξία του εξαρτάται από τη συμπεριφορά του. Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά έχουν τεράστια δύναμη και μπορούν να διαμορφώσουν την αυτοεκτίμηση και την ψυχοσύνθεση του παιδιού μας. Γι’ αυτό, ας τις επιλέγουμε με προσοχή.