«Μαμά συγγνώμη, αλλά δεν είμαι υποκατάστατο για τον σύντροφο που σε εγκατέλειψε.»

«Μαμά συγγνώμη, αλλά δεν είμαι υποκατάστατο για τον σύντροφο που σε εγκατέλειψε.»

Όταν ένας γονιός έχει πληγωθεί πολύ στη ζωή του, δεν είναι απίθανο να αφεθεί στην αγκαλιά του παιδιού του για παρηγοριά. Κάποιες φορές, ειδικά όταν το βιώνει εντελώς μόνος, η παρηγοριά αυτή γίνεται η μοναδική του διέξοδος από την αυτολύπηση και τη βαθιά μοναξιά. Μια τέτοια κατάσταση, όμως, μπορεί να οδηγήσει σε σχέσεις εξάρτησης, όπου ο γονιός γαντζώνεται απ’ το παιδί τόσο που δεν του αφήνει καθόλου χώρο για να φτιάξει τη ζωή του. Μια γυναίκα που βρέθηκε στη θέση να σηκώνει τον σταυρό της μητέρας της μαζί της, μοιράζεται το πόσο αβάσταχτο μπορεί να γίνει αυτό.

«Έρχονται μέρες που νιώθω ένα ασύλληπτο βάρος και, δυστυχώς, αυτό το βάρος είναι η μητέρα μου!

Μικρή ένιωθα ευλογημένη που ήμασταν τόσο κοντά, που μπορούσα να της μιλάω για τα αγόρια και τα πάρτι που πήγαινα και να μοιραζόμαστε τα μυστικά μας σαν δυο φίλες. Τότε, βέβαια, δεν μπορούσα να καταλάβω πόσο λάθος ήταν όλο αυτό.

Μεγαλώνοντας, η σχέση μας έμοιαζε όλο και πιο πολύ με μια σχέση εξάρτησης. Όχι, δεν ήμουν εγώ εξαρτημένη από ‘κείνη, αλλά εκείνη από μένα. Το πρώτο καμπανάκι χτύπησε όταν, μια μέρα, ήρθε να με επισκεφθεί στο σπίτι που νοίκιαζα ως φοιτήτρια – μαζί με άλλες δύο κοπέλες – κι έμεινε για 10 μέρες. Μάλιστα, ήθελε να βγαίνουμε κάθε μέρα μαζί σε σημείο που δεν μπορούσα να κάνω τίποτε άλλο.

Λίγο καιρό μετά, άρχισαν τα καθημερινά τηλέφωνα και τα κυριακάτικα τραπέζια. Οι δυο μας πάντα. Το πρώτο καλοκαίρι που ήμουν μακριά απ’ το σπίτι, αδημονούσα να φύγω απ’ την πόλη, να περάσω τις διακοπές μου σε κάποιο νησί με τις φίλες μου. Αυτό δεν έγινε ποτέ γιατί η μητέρα μου μού ζήτησε να πάμε διακοπές μαζί.

Περάσαμε καλά, βέβαια, και θυμηθήκαμε λίγο τα χρόνια που μιλούσαμε ανοιχτά για όλα, αλλά ήταν η πρώτη φορά που αντιλήφθηκα ότι το έκανα όχι επειδή ήθελα, αλλά γιατί ένιωθα ενοχές. Ένιωθα ενοχές επειδή ο πατέρας μου μας εγκατέλειψε όταν ήμουν πολύ μικρή και η μάνα μου είχε σηκώσει όλο το βάρος της ανατροφής μου μόνη της. Και κάπως έτσι, βρέθηκα να ανέχομαι τα πάντα και να σηκώνω εγώ τα βάρη της.

Κι όσο την ανεχόμουν, τόσο η μητέρα μου ξεπερνούσε τα όρια λίγο λίγο. Ήρθε, λοιπόν, και η στιγμή που απέρριψε το αγόρι μου αντί για μένα λέγοντας πως “αν δεν αντέχει να μας βλέπει μαζί, τότε δεν είναι ο κατάλληλος για σένα”. Την πρώτη φορά ήταν το αγόρι που απομακρύνθηκε πρώτο εξαιτίας της. Την επόμενη, απομακρύνθηκα εγώ από ντροπή.

Όποτε, όμως, προσπαθούσα να την αντιμετωπίσω άρχιζε το γνωστό τροπάρι: απαριθμούσε τις ώρες που δούλεψε και τα χρήματα που ξόδεψε για να μη μου λείψει τίποτα, για να είμαι τώρα μια κοπέλα μορφωμένη με όλα τα εφόδια για μια ζωή καλύτερη από τη δική της.

Θεωρούσε ότι της το χρωστούσα, το να είμαι το ένα και μοναδικό της στήριγμα. Ίσως να είχε δίκιο απ’ τη μεριά της, όμως το έκανε αδύνατο και δεν μπορούσε να δει το γιατί.

Καταλαβαίνω τώρα ότι η μητέρα μου δεν μπόρεσε ποτέ να ξεπεράσει ότι ο μοναδικός σύντροφος της ζωής της, την παράτησε, κορίτσι σχεδόν, με ένα μωρό στην αγκαλιά. Και παρ’ ότι τα κατάφερε μια χαρά να με μεγαλώσει, δεν κατάφερε να αντλήσει την παρηγοριά και την αυτοπεποίθηση που της έλειπε από αυτό. Βρέθηκε έτσι, από τη μια μέρα στην άλλη, να κρέμεται εκείνη από πάνω μου, να μου ζητά συμβουλές και καθοδήγηση. Και να πρέπει να ανταποκρίνομαι διαρκώς στις επιθυμίες και τις ανάγκες της, σαν να ήμουν εγώ ο γονιός.

Ομολογώ ότι δεν είχα άλλο τρόπο να το κόψω όλο αυτό απ’ το να της μιλήσω ευθέως και να της τονίσω ότι δεν αντέχω να είμαι το υποκατάστατο για τον σύντροφο που την εγκατέλειψε. Στενοχωρήθηκε πολύ, κλάψαμε και οι δυο, αλλά στο τέλος μου υποσχέθηκε ότι θα ζητήσει αληθινή βοήθεια και θα προσπαθήσει να φτιάξει, έστω και τώρα, τη ζωή που της έλειψε. 

Η μάνα μου χρειαζόταν κάποιον να την προσέχει, να την ψυχαγωγεί, να της τονώνει την αυτοπεποίθηση και να διώχνει τη μοναξιά της που ήταν πλέον αβάσταχτη. Χρειαζόταν ψυχοθεραπεία, αλλά δεν το ήξερε κι εγώ ήμουν η μόνη της εναλλακτική.

Όμως, για την απουσία ενός γονιού και συντρόφου δεν φταίει ποτέ το παιδί και δεν είναι σωστό να αναλαμβάνει την ευθύνη για ‘κείνον.»

v