«Από τη γυναίκα πηγάζουν τα ευγενέστερα…»: η Κασσιανή και το αγγελικό τροπάριο της Μ. Τρίτης

«Από τη γυναίκα πηγάζουν τα ευγενέστερα…»: η Κασσιανή και το αγγελικό τροπάριο της Μ. Τρίτης

Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη στην προνοητικότητα, την εγρήγορση και την εργατικότητα, εστιάζοντας σε δύο παραβολές εκείνη των «δέκα παρθένων» και εκείνη των «ταλάντων»,. Σήμερα γίνεται και ιδιαίτερη μνεία στη δριμύτατη καταγγελία του Ιησού κατά Γραμματέων και Φαρισαίων, των θρησκευτικών αρχηγών του Ισραήλ που έμελλε να τον κυνηγήσουν με λύσσα. Ταυτόχρονα, όμως, ψάλλεται και ένα από τα πιο γνωστά και δημοφιλή τροπάρια της θρησκευτικής υμνολογίας, το υπέροχο «Tροπάριο της Κασσιανής».

Η γνωστή παραβολή των δέκα παρθένων αφηγείται την ιστορία 5 φρονίμων και 5 μωρών κορών, οι οποίες περιμένουν, η κάθε μια, να τις παραλάβει ο «Νυμφίος» (ο γαμπρός). Οι φρόνιμες είχαν πάρει μαζί τα λυχνάρια τους και αρκετό λάδι για να κρατήσει η φλόγα ζωντανή, οι μωρές όμως δεν είχαν προνοήσει και τα λυχνάρια τους έσβησαν, αφήνοντάς τες «εκτός νυμφώνος» και απούσες απ’ το γαμήλιο δείπνο.

Η άλλη παραβολή που διαβάζεται σήμερα είναι εκείνη των ταλάντων, που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και να καλλιεργούμε τα πνευματικά μας χαρίσματα αντί να συσσωρεύουμε υλικά αγαθά.

«Η εν πολλαίς αμαρτίες περιπεσούσα γυνή…» 

Απόψε το βράδυ, ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης. Είναι αφιερωμένος στην αμαρτωλή γυναίκα που, μετανιωμένη για τις πράξεις της, άλειψε τα πόδια του Ιησού Χριστού με μύρο, χρησιμοποιώντας τα μαλλιά της. Τότε, επειδή έδειξε αγάπη και πίστη στον Κύριο, σύγχωρήθηκε για τα αμαρτήματά της. Το παράδειγμά της έγινε μέρος της χριστιανικής υμνολογίας μέσα από το αγαπημένο «Τροπάριο της Κασσιανής»

Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή,

την σήν αισθομένη Θεότητα μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν,

οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει.

Οίμοι! λέγουσα, οτι νύξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας,

ζοφώδης τε και ασέληνος ερως της αμαρτίας.

Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων,

ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ,

κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας,

ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει.

Καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας,

αποσμήξω τούτους δε πάλιν τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις,

ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν κρότον τοις ώσιν ηχηθείσα,

τω φόβω εκρύβη.

Αμαρτιών μου τα πλήθη

και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει,

ψυχοσώστα Σωτήρ μου;

Μη με την σήν δούλην παρίδης,

Ο αμέτρητον έχων το έλεος.

Ποια ήταν η Κασσιανή

Η Κασσιανή ήταν βυζαντινή ποιήτρια. Έζησε τον 9ο αιώνα μ.Χ. κι επειδή δεν την επέλεξε ως σύζυγό του ο αυτοκράτωρ Θεόφιλος, έγινε μοναχή και αφιερώθηκε στη λατρεία του Θεού και στην ποίηση.

Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε από τους χρονικογράφους της εποχής, ο Θεόφιλος κλήθηκε να επιλέξει τη νύφη του από τις 12 ωραιότερες κι επιφανέστερες κόρες της Βυζαντινής επικράτειας, δίνοντας στην εκλεκτή ένα χρυσό μήλο. Θαμπωμένος από την ομορφιά της Κασσιανής, ο Θεόφιλος θέλησε να δοκιμάσει την ευφυία της και της είπε «Ως άρα διά γυναικός ερρύη τα φαύλα», δηλαδή «από τη γυναίκα ξεκινούν τα κακά πράγματα», υπονοώντας την Εύα και το προπατορικό αμάρτημα. Η Κασσιανή τότε απάντησε «αλλά και διά γυναικός πηγάζει τα κρείττω», δηλαδή «και από τη γυναίκα πηγάζουν τα καλύτερα, τα ευγενέστερα», υπονοώντας την Παναγία και τη γέννηση του Χριστού.

Ενοχλημένος από την απάντηση της Κασσιανής, ο αυτοκράτορας έδωσε το χρυσο μήλο στην σεμνότερη Θεοδώρα.

v