Άλλο «βάζω όρια» κι άλλο «βάζω φωνές και τιμωρίες», μην μπερδεύεστε!

Άλλο «βάζω όρια» κι άλλο «βάζω φωνές και τιμωρίες», μην μπερδεύεστε!

Δεν έχουν περάσει τρεις μέρες από τότε που έτυχε να παρακολουθήσουμε την εξής σκηνή: μια μαμά, εμφανώς ταλαιπωρημένη, περπατάει στον δρόμο με τα δυο παιδιά της. Κουβαλάει τσάντες, σακούλες και ένα πατίνι. Τα παιδιά είναι πάνω από τεσσάρων ετών και τής κρατούν το χέρι. Εκείνη όμως μοιάζει να αγχώνεται μήπως κάποιο της το αφήσει  και πεταχτεί στον δρόμο. Τι κάνει λοιπόν για να διατηρήσει την πειθαρχημένη στάση τους; Τους φωνάζει. Γρυλίζει σχεδόν κάποιες προσβολές σε τόνο απειλητικό και ταρακουνάει απ' το χέρι την κόρη της, η οποία όμως δεν έχει καν προσπαθήσει να «αποδράσει» απ' τη λαβή της μαμάς της!

 

Τι είναι αυτό που καθιστά αξιομνημόνευτη τη σκηνή αυτή; 

Το μέσο που η μαμά επέλεξε για να επιβληθεί. Φοβισμένη μήπως χάσει τον έλεγχο, σίγουρα κουρασμένη και πιθανώς αγχωμένη, διάλεξε δυο βίαιους τρόπους για να ασκήσει έλεγχο στη συμπεριφορά των παιδιών της: τη λεκτική βία μέσω απειλών και τη σωματική βία. 

Αφήστε εντελώς στην άκρη τους χαρακτηρισμούς απέναντι σ' αυτή τη γυναίκα. Δεν γράφουμε γι' αυτό, δεν μας απασχολεί αυτό. Ας απασχολήσουμε το μυαλό μας με δυο πολύ πιο ουσιώδη ζητήματα: 

α) γιατί ήταν παιδαγωγικά λάθος η στάση της; 

β) τι θα μπορούσε να είχε κάνει διαφορετικά; 

Γιατί οι φωνές και οι απειλές δεν είναι αποδεκτοί τρόποι πειθαρχίας; 

Τα όρια είναι απαραίτητα για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού -αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς! Φυσικά και δεν μπορούν να γίνονται αποδεκτές κάποιες συμπεριφορές, ούτε είναι χαριτωμένο να βλέπεις παιδιά αγενή και χωρίς αίσθηση μέτρου. 

Όμως, η βία σε κάθε της έκφανση δεν αποτελεί επιλογή! Γιατί; Από πού να πρωτοξεκινήσει κανείς; 

-Γιατί στον κόσμο των ενηλίκων, θεωρείται δίκαιο μία πράξη να έχει και τις αντίστοιχες συνέπειες αφού γίνεται συνειδητά – ο ενήλικας γνωρίζει γιατί προβαίνει σ’ αυτήν και τι διακυβεύεται. Η συνείδηση του παιδιού όμως δεν είναι διαμορφωμένη! 

-Γιατί κανείς δεν μαθαίνει πραγματικά κάτι όταν φοβάται. 

-Γιατί το συνδέεις την αγάπη με την τιμωρία είναι λάθος, είναι άδικο και διαμορφώνει ψυχές τραυματισμένες και φοβικές. 

-Γιατί δεν θα σπάσει ποτέ ο κύκλος της βίας. 

-Γιατί είναι παράλογο να περιμένεις να βελτιωθεί μια συμπεριφορά, ασκώντας πρακτικές που δίνουν το ακριβώς αντίθετο παράδειγμα απ' αυτό που προσπαθείς να διδάξεις! 

-Γιατί τα παιδιά ίσως μιμούνται τις δικές μας συμπεριφορές κι άρα άδικα τα τιμωρούμε. 

-Γιατί τα παιδιά είναι άνθρωποι κι οι άνθρωποι έχουν αδύναμες στιγμές.  

Όχι στις φωνές, ναι στα όρια

Αντί, λοιπόν, να υποκύψεις στα κατώτατα ένστικτά σου, ουρλιάζοντας, απειλώντας, ταρακουνώντας βίαια ή σηκώνοντας το χέρι, φρόντισε να θυμηθείς ότι εσύ είσαι ο ενήλικας που πρέπει να φερθεί με αυτοσυγκράτηση. Εναλλακτικά, λοιπόν: 

-Πάρε 10 βαθιές ανάσες πριν αντιδράσεις-δεν θα χάσεις! 

-Χαμήλωσε στο ύψος του παιδιού, κοίταξέ το στα μάτια και χωρίς να φωνάζεις πες του τι ακριβώς θέλεις να κάνει. 

-Πες του «δεν σε καταλαβαίνω όταν φωνάζεις» ή «αν δεν ηρεμήσεις, δεν θα μπορέσω να σ' ακούσω». 

-Δώσε μια αγκαλιά και επικύρωσε το συναίσθημά του. 

-Να είσαι συνεπής με τους κανόνες σου. Αν δεν τους τηρείς, είναι λογικό το παιδί συνέχεια να δοκιμάζει τα όριά σου. Αν μένεις αμετακίνητη, τότε αργά ή γρήγορα το παιδί θα... χωνέψει τους κανόνες - ακόμα κι αν το δυσαρεστούν. 

v