Ωστόσο, δεν είναι πάντα εύκολο να υιοθετήσει κανείς ενώ, μέχρι πρότινος, ο δρόμος προς την υιοθεσία ήταν μακρύς και... χρονοβόρος! Μετά τις τελευταίες μεταρρυθμίσεις, όμως, φαίνεται πως τα πράγματα έγιναν πιο εύκολα για τα νέα ζευγάρια στη χώρα μας που επιθυμούν να υιοθετήσουν ένα ή περισσότερα παιδιά.
Ας δούμε, όμως, αναλυτικά τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι υποψήφιοι θετοί γονείς αλλά και τις κινήσεις που πρέπει να κάνουν.
Τι ορίζει ο νόμος ως υιοθεσία
Υιοθεσία είναι η νομική πράξη με την οποία ένα παιδί αποκτά ως προς την θετή του οικογένεια την ίδια νομική σχέση που έχει κάθε παιδί με την βιολογική του οικογένεια. Όταν ένα παιδί υιοθετείται κάθε νομικός και φυσικός δεσμός με την βιολογική του οικογένεια αποκόπτεται, το παιδί αποκτά το οικογενειακό επώνυμο της θετής οικογένειας, έχει κληρονομικά δικαιώματα, την γονική μέριμνα ασκούν οι θετοί γονείς.
Για να υπάρξει υιοθεσία απαιτείται δικαστική απόφαση που λαμβάνεται μετά από αίτηση των θετών γονέων, αν το δικαστήριο κρίνει ότι συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις. Απαιτείται συναίνεση των φυσικών γονέων αν υπάρχουν, ή αναπλήρωση της συναίνεσης σε ορισμένες περιπτώσεις. Μετά την ενηλικίωσή του το παιδί δικαιούται, εάν το επιθυμεί, να αναζητήσει την φυσική του οικογένεια. Οι αρχές υποχρεούνται να το βοηθήσουν σε αυτήν του την βούληση.
Σε τι διαφέρει από την αναδοχή
Όταν ένα παιδί δεν είναι δυνατόν να ζει στην βιολογική του οικογένεια για μικρό ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αναζητείται μια ανάδοχη οικογένεια που θα διασφαλίσει την ομαλή ψυχοκοινωνική εξέλιξη του παιδιού σε οικογενειακό περιβάλλον και την αποφυγή της ιδρυματικής φροντίδας. Αν κατάλληλοι συγγενείς, είναι διαθέσιμοι, είναι προτιμότερο να γίνουν αυτοί ανάδοχοι γονείς.
Η σχέση με την φυσική οικογένεια διατηρείται και ο στόχος είναι η επιστροφή σε αυτήν, αν αυτό είναι προς το συμφέρον του παιδιού. Το παιδί διατηρεί το αρχικό του επώνυμο, την γονική μέριμνα μπορεί να έχουν οι φυσικοί γονείς, οι ανάδοχοι γονείς, ή φορείς παιδικής προστασίας κατά περίπτωση.
Ποιοι μπορούν να υιοθετήσουν παιδιά;
Το άρθρο 8 του Νόμου 4538/2018, με τις αλλαγές που επέφερε ο πρόσφατος νόμος 4704/2020, ρητώς προβλέπει πως κατάλληλοι για να γίνουν ανάδοχοι γονείς είναι οικογένειες που αποτελούνται από συζύγους ή έχοντες συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, με ή χωρίς παιδιά, ή μεμονωμένα άτομα, άγαμα, ή διαζευγμένα, ή σε χηρεία, με ή χωρίς παιδιά, που μπορεί να είναι συγγενείς εξ αίματος οποιουδήποτε βαθμού με το ανήλικο τέκνο (συγγενική αναδοχή).
Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει ακόμα νομική πρόβλεψη για την υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια.
Τι ισχύει με την ηλικία των θετών γονιών
Δεν επιτρέπεται η διαφορά ηλικίας με το παιδί να είναι μικρότερη από 18 έτη ή μεγαλύτερη από 50 έτη. Δεν επιτρέπεται οι ανάδοχοι ή θετοί να είναι μεγαλύτεροι από 60 ετών. Οι ηλικιακοί περιορισμοί δεν ισχύουν απόλυτα στην περίπτωση της συγγενικής αναδοχής.
Ειδικότερα για την αναδοχή, με προσεχές νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, τα ηλικιακά όρια θα διευρυνθούν. Έτσι, με την ψήφιση του νομοσχεδίου, αίτηση για αναδοχή θα μπορούν να καταθέτουν οι πολίτες από 25 έως 75 ετών ενώ η διαφορά ηλικίας από το αναδεχόμενο παιδί θα διαμορφωθεί από 18 έως 60 έτη.
Πόσος χρόνος χρειάζεται για να υιοθετήσεις ένα παιδί
Μέχρι σήμερα οι ενδιαφερόμενοι έπρεπε να περιμένουν για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα μέχρι να βρεθεί ένας ή μία από τους ελάχιστους διαθέσιμους κοινωνικούς λειτουργούς για να εκκινήσει η διαδικασία. Με το νέο πλαίσιο, εκτιμάται ότι από την στιγμή που θα υποβληθεί μία αίτηση με πλήρη δικαιολογητικά, η κοινωνική έρευνα και η εκπαίδευση θα έχουν ολοκληρωθεί το πολύ σε 6-8 μήνες. Τότε ο υποψήφιος εγγράφεται αμέσως στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Αναδόχων ή Θετών Γονέων αντίστοιχα και είναι πλέον διαθέσιμος για να υποδεχθεί παιδί.
Το πότε θα κληθεί ο υποψήφιος σε συνεργασία για συγκεκριμένο παιδί, εξαρτάται από τις συγκεκριμένες ανάγκες των προς αναδοχή ή υιοθεσία παιδιών και το κατά πόσο αυτές καλύπτονται από τις δυνατότητες και επιθυμίες κάθε υποψηφίου. Η διερεύνηση της συμβατότητας γίνεται κατά απόλυτη προτεραιότητα εγγραφής στο Μητρώο, συνεπώς έχει σημασία και το πόσοι υποψήφιοι με παρόμοια χαρακτηριστικά προηγούνται. Κατά την συνεργασία υποψηφίου αναδόχου ή θετού γονέα με παιδί, πάντα υπό την εποπτεία των αρμοδίων επιστημόνων, θα κριθεί το αν η αναδοχή ή υιοθεσία θα προχωρήσει.
Τα 6 βήματα για τη διενέργεια υιοθεσίας παιδιού
1. Εγγραφή των υποψηφίων γονέων στα «Ειδικά Μητρώα Υποψήφιων Θετών Γονέων» που τηρούν οι αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες, όπως αυτές ορίζονται δυνάμει του άρθρου 22 του ν. 4538/2018,
2. Σύνταξη κοινωνικής έκθεσης της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας, στην οποία βεβαιώνεται η καταλληλότητα του συγκεκριμένου υποψηφίου.
3. Σαν επόμενο βήμα, οι υποψήφιοι γονείς, υποχρεούνται να παρακολουθήσουν εκπαιδευτικά, επιμορφωτικά σεμινάρια τα οποία διεξάγονται από την κοινωνική υπηρεσία που επέλεξαν, από εξειδικευμένους επιστήμονες, ιδίως νομικούς, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς.
4. Αν οι γονείς περάσουν επιτυχώς τα παραπάνω στάδια, εγγράφονται στο Ειδικό Μητρώο Υποψήφιων Θετών και Ανάδοχων Γονέων, αποκτώντας αριθμό προτεραιότητας.
5. Ο κοινωνικός λειτουργός των γονέων έρχεται σε επικοινωνία με τον κοινωνικό λειτουργό που έχει διεξάγει την κοινωνική έρευνα για το παιδί, και εάν θεωρήσουν ότι υπάρχει συμβατότητα, έρχονται σε επικοινωνία οι δύο πλευρές. Το χρονικό διάστημα μεταξύ της ηλεκτρονικής αίτησης του υποψήφιου θετού γονέα για υπαγωγή του στο Ειδικό Μητρώο της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας και της επικοινωνίας μεταξύ του παιδιού και της θετής οικογένειας, υπολογίζεται στους 8 έως το πολύ 12 μήνες.
6. Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας υιοθεσίας του παιδιού, οι υποψήφιοι γονείς πρέπει περαιτέρω μέσω του δικηγόρου τους, να υποβάλλουν αίτηση υιοθεσίας ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου της συνήθους διαμονής του ανηλίκου τέκνου με γνώμονα την αρχή της προστασίας του υπέρτερου συμφέροντός του.
Τι δικαιολογητικά χρειάζονται
- Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης
- Υπεύθυνη δήλωση των στοιχείων όλων των συνοικούντων.
- Εκκαθαριστικά ΤΑΧΙS των 3 τελευταίων ετών
- Αντίγραφο Αστυνομικής Ταυτότητας ή Διαβατηρίου
- Iατρικές βεβαιώσεις/πιστοποιητικά για όλους τους συνοικούντες:
1) Πιστοποιητικό, από το οποίο προκύπτει ότι ο αιτών και τα συνοικούντα με αυτόν πρόσωπα δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα, το οποίο εκδίδεται από ιατρούς των αντίστοιχων ειδικοτήτων που μπορούν να χορηγήσουν σχετικό πιστοποιητικό, των δημόσιων δομών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Π.Φ.Υ.), των δημόσιων νοσοκομείων και των Τοπικών Μονάδων Υγείας (Το.Μ.Υ.). Στο πιστοποιητικό αναγράφεται ότι με βάση τα αποτελέσματα ιατρικών εξετάσεων (ακτινογραφία θώρακος, εξέταση HIV, Ηπατίτιδας B+C, VDRL) πιστοποιείται ότι ο πολίτης δεν πάσχει από λοιμώδες – μεταδοτικό νόσημα.
2) Πιστοποιητικό, από το οποίο προκύπτει ότι ο αιτών και τα συνοικούντα με αυτόν πρόσωπα δεν πάσχουν από ψυχικά νοσήματα, το οποίο εκδίδεται από ψυχιάτρους των δημόσιων δομών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Π.Φ.Υ.) και των δημόσιων νοσοκομείων. Στις ανωτέρω ιατρικές βεβαιώσεις/πιστοποιητικά επικολλάται φωτογραφία του πολίτη, που σφραγίζεται με κρατική (στρογγυλή) σφραγίδα του δημοσίου φορέα υγείας. - Πιστοποιητικά περί μη θέσης σε δικαστική συμπαράσταση
- Αίτηση πιστοποιητικού εισαγγελικής αρχής
- Ποινικό Μητρώο κλπ. για όλους τους συνοικούντες.
- Υπεύθυνη δήλωση ότι: Αποδέχομαι τους όρους χρήσης, συμφωνώ με την επεξεργασία των προσωπικών μου δεδομένων, η δήλωση των στοιχείων μου επέχει θέση υπ. Δήλωσης του ν. 15899/86.
Τι περιλαμβάνει η κοινωνική έρευνα
Τόσο η αναδοχή όσο και η υιοθεσία είναι θεσμοί σχεδιασμένοι με σκοπό την επίτευξη του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού. Με την κοινωνική έρευνα διερευνάται το περιβάλλον των υποψηφίων θετών γονέων ώστε να διαπιστώσει σε ποιο βαθμό μπορεί να καλυφθεί ο σκοπός αυτός.
Μια κοινωνική έρευνα περιλαμβάνει:
- Συναντήσεις με κοινωνικό/ή λειτουργό στο γραφείο και στο σπίτι.
- Συναντήσεις με άλλους εξειδικευμένους επιστήμονες (π.χ ψυχολόγους) όταν αυτό απαιτείται κατόπιν πρότασης του κοινωνικού λειτουργού που διεξάγει την κοινωνική έρευνα.
- Συναντήσεις & συνεργασία με τα παιδιά της οικογένειας και με στενούς συγγενείς (παπούδες, γιαγιάδες.)
- Συστάσεις από πρόσωπα που υποδεικνύει η οικογένεια.
Μπορεί κάποιος να υιοθετήσει παραπάνω από 1 παιδιά;
Ναι. Είναι επιθυμητό τα αδέλφια να μην χωρίζονται. Έχει αποδειχθεί ότι τα αδέλφια που μεγαλώνουν μαζί εξελίσσονται πολύ καλύτερα. Ασφαλώς εξαρτάται και από την δυνατότητα των οικογενειών να τα υποδεχθούν. Υπάρχουν οικογένειες που αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο πολύ θετικά και πολλές περιπτώσεις επιτυχημένων αναδοχών και υιοθεσιών περισσότερων από ενός παιδιών.
Υιοθεσία παιδιών από ξένες χώρες
Όσον αφορά την υιοθεσία παιδιών από ξένες χώρες υπάρχουν επιπλέον απαιτήσεις για τους υποψήφιους γονείς. Όταν η υιοθεσία διέπεται από στοιχεία αλλοδαπότητας, απαιτείται επιπλέον να προσκομισθεί ενώπιον του δικαστηρίου που έχει κατατεθεί η σχετική αίτηση υιοθεσίας, σχετική γνωμοδότηση περί του ισχύοντος νομικού καθεστώτος που διέπει την υιοθεσία στη χώρα καταγωγής του αλλοδαπού μέρους είτε αυτό είναι ο υιοθετών είτε ο υιοθετούμενος από το Ινστιτούτο Διεθνούς και Αλλοδαπού Δικαίου. Το δικαστήριο θα κάνει δεκτή την αίτηση εφόσον οι προϋποθέσεις του δικαίου της χώρας του αλλοδαπού μέρους πληρούνται.
Πληροφορίες από gov.gr & ladylike.gr
