Η σύλληψη εξαρτάται από πολλούς παράγοντες – ορμονικούς, σωματικούς και ψυχολογικούς. Ας δούμε πότε χρειάζεται να ανησυχήσεις και πότε να ζητήσεις ιατρική υποστήριξη.
Πότε θεωρείται φυσιολογική η καθυστέρηση σύλληψης;
Σύμφωνα με την American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), υπογονιμότητα ορίζεται ως η αδυναμία σύλληψης μετά από 12 μήνες τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς προφύλαξη σε γυναίκες κάτω των 35 ετών και μετά από 6 μήνες σε γυναίκες άνω των 35.
Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, αλλά ότι είναι ώρα να αξιολογηθούν τυχόν παράγοντες που μπορεί να εμποδίζουν τη γονιμότητα.
Συχνότερες αιτίες υπογονιμότητας
1. Διαταραχές ωορρηξίας
Αποτελούν την αιτία σε περίπου 25% των περιπτώσεων γυναικείας υπογονιμότητας (Mayo Clinic, 2023). Συνήθως σχετίζονται με:
-
Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS)
-
Διαταραχές θυρεοειδούς
-
Υψηλό σωματικό βάρος
-
Χρόνιο στρες
2. Αποφραγμένες σάλπιγγες ή ενδομητρίωση
Η ενδομητρίωση επηρεάζει περίπου το 10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και συχνά συνοδεύεται από πόνο και υπογονιμότητα (World Health Organization, 2023).
Φλεγμονές από παλαιότερες λοιμώξεις (όπως χλαμύδια) μπορεί επίσης να προκαλέσουν βλάβη στις σάλπιγγες.
3. Ανδρικός παράγοντας
Περίπου το 35% των περιπτώσεων υπογονιμότητας σχετίζεται με προβλήματα στο σπέρμα: χαμηλή συγκέντρωση, κακή κινητικότητα ή ανωμαλίες στη μορφολογία (NIH, 2021).
4. Ηλικία
Η γονιμότητα μειώνεται αισθητά μετά τα 35, λόγω φυσικής μείωσης του αριθμού και της ποιότητας των ωαρίων (ASRM, 2022).
5. Παράγοντες τρόπου ζωής
Κάπνισμα, παχυσαρκία, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και κακή διατροφή επηρεάζουν τη γονιμότητα και στα δύο φύλα. Ακόμα και η έλλειψη ύπνου και η καθιστική ζωή παίζουν ρόλο (Harvard Health Publishing, 2022).
Πότε να απευθυνθείς σε γιατρό
Μίλησε με ειδικό αν:
-
Είσαι άνω των 35 και προσπαθείς πάνω από 6 μήνες
-
Είσαι κάτω των 35 και προσπαθείς πάνω από έναν χρόνο
-
Έχεις ανώμαλους κύκλους, πόνο στην περίοδο ή έχεις διαγνωστεί με PCOS ή ενδομητρίωση
-
Ο σύντροφός σου έχει ιστορικό προβλημάτων γονιμότητας
Οι γιατροί συνήθως ξεκινούν με ορμονικές εξετάσεις, υπερηχογράφημα ωοθηκών, και σπερμοδιάγραμμα για τον σύντροφο. Ανάλογα με τα ευρήματα, προτείνονται λύσεις από απλές θεραπείες ορμονικής διέγερσης μέχρι εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF).
Τι μπορείς να κάνεις εσύ
Μερικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να κάνουν διαφορά:
-
Παρακολούθησε τον κύκλο σου και αναγνώρισε τις γόνιμες μέρες
-
Βελτίωσε τη διατροφή σου, δίνοντας έμφαση σε φυτικές ίνες, καλά λιπαρά και βιταμίνη D
-
Μείωσε το άγχος με ασκήσεις αναπνοής, yoga ή συμβουλευτική ψυχικής υγείας
-
Προσάρμοσε το βάρος σου, αν είναι πολύ υψηλό ή πολύ χαμηλό
-
Απέφυγε το κάπνισμα και το αλκοόλ, όσο πιο αυστηρά γίνεται
Η ψυχολογική πλευρά της αναμονής
Η προσπάθεια για παιδί που δεν έρχεται εύκολα μπορεί να γίνει ψυχικά εξαντλητική. Η υπογονιμότητα συνδέεται με αυξημένα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2023).
Δεν υπάρχει «σωστός τρόπος» να το διαχειριστείς – υπάρχει όμως βοήθεια. Η υποστήριξη από ειδικούς ψυχικής υγείας ή από ομάδες γονιμότητας μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά.
Το να μη μένεις έγκυος αμέσως δεν σημαίνει αποτυχία
Το να μη μένεις έγκυος αμέσως δεν σημαίνει αποτυχία. Η γονιμότητα είναι ένα σύνθετο και πολλές φορές ευαίσθητο θέμα, που χρειάζεται φροντίδα, γνώση και ενίοτε υποστήριξη από ειδικούς. Όσο πιο έγκαιρα εντοπίσεις το τι συμβαίνει, τόσο πιο γρήγορα μπορείς να βρεις λύσεις – και να διεκδικήσεις με αξιοπρέπεια το δικαίωμά σου στη μητρότητα.
