Πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά τις εντάσεις
Ακόμα και τα πολύ μικρά παιδιά αντιλαμβάνονται το κλίμα μέσα στο σπίτι. Δεν χρειάζεται να ακούσουν βαριές κουβέντες για να καταλάβουν ότι «κάτι δεν πάει καλά». Ο τόνος της φωνής, η ένταση στην ατμόσφαιρα, η σιωπή μετά από έναν καυγά — όλα αυτά τα «διαβάζουν» με τον δικό τους τρόπο.
Τα παιδιά νιώθουν ανασφάλεια όταν βλέπουν τους γονείς τους να φωνάζουν, να ειρωνεύονται ή να απομακρύνονται ψυχρά ο ένας από τον άλλον. Σε τέτοιες στιγμές, μπορεί να αισθανθούν ότι η οικογένεια «κινδυνεύει», κι αυτό τα γεμίζει φόβο. Το άγχος τους δεν οφείλεται μόνο στο τι ειπώθηκε, αλλά κυρίως στο αν πιστεύουν πως αυτό σημαίνει ότι «οι γονείς μου μπορεί να χωρίσουν».
Τι επιτρέπεται όταν τσακώνεστε μπροστά στα παιδιά
Οι διαφωνίες δεν είναι από μόνες τους αρνητικές. Το ζητούμενο είναι πώς τις χειριζόμαστε. Τα παιδιά χρειάζονται να βλέπουν ότι δύο άνθρωποι μπορούν να έχουν διαφορετικές απόψεις, να εκφράζονται και τελικά να βρίσκουν μια λύση.
Μπορείτε, λοιπόν, να εκφράσετε τη διαφωνία σας με ήρεμο και σεβαστικό τρόπο. Είναι απόλυτα θεμιτό να πείτε: «Δεν συμφωνώ με αυτό που λες, μπορούμε να το συζητήσουμε αργότερα;». Έτσι το παιδί βλέπει ένα υγιές μοντέλο επικοινωνίας.
Επίσης, είναι πολύτιμο να δείχνετε συμφιλίωση και συνεργασία. Αν ο καυγάς έχει γίνει, αφήστε το παιδί να δει και τη διαδικασία της αποκατάστασης. Μια φράση όπως «λυπάμαι που φώναξα πριν, ήμουν θυμωμένος» διδάσκει στο παιδί ότι όλοι κάνουμε λάθη, αλλά και ότι μπορούμε να τα διορθώσουμε.
Τι δεν επιτρέπεται με τίποτα
Υπάρχουν όμως και συμπεριφορές που πρέπει να αποφεύγονται απολύτως. Όταν ένας καυγάς παίρνει διαστάσεις, η ζημιά δεν είναι μόνο συναισθηματική. Είναι και παιδαγωγική.
Πρώτα απ’ όλα, απαγορεύεται να προσβάλλετε ο ένας τον άλλον μπροστά στο παιδί. Οι βρισιές, οι ειρωνείες και οι χαρακτηρισμοί δεν πλήττουν μόνο τον σύντροφό σας, αλλά και την αίσθηση σεβασμού που έχει το παιδί για τους γονείς του.
Το ίδιο ισχύει και για τη σωματική ή λεκτική βία. Ακόμη και ένα δυνατό χτύπημα στο τραπέζι ή μια φωνή που «σπάει» τον χώρο μπορεί να το τρομάξει βαθιά. Μπορεί να το κάνει να νιώσει υπεύθυνο για τον καυγά ή να πιστέψει ότι έτσι λύνουν οι άνθρωποι τις διαφορές τους.
Επίσης, μην εμπλέκετε ποτέ το παιδί στη διαφωνία σας. Φράσεις όπως «πες στη μαμά ότι έχω δίκιο» ή «δες τι κάνει ο πατέρας σου» είναι καταστροφικές. Το παιδί δεν πρέπει ποτέ να αισθάνεται ότι πρέπει να πάρει θέση. Ο ρόλος του είναι να είναι παιδί, όχι διαιτητής ή σύμμαχος.
Πώς να επανορθώσετε μετά από έναν καυγά
Ακόμα και αν ξεφύγετε, υπάρχει τρόπος να το διορθώσετε. Η αποκατάσταση είναι σημαντικότερη από την τελειότητα. Μιλήστε στο παιδί σας μετά από έναν έντονο καυγά. Εξηγήστε του, με απλά λόγια, ότι «οι μεγάλοι καμιά φορά θυμώνουν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αγαπιούνται».
Αναλάβετε την ευθύνη του δικού σας ρόλου. Το να ζητήσετε συγγνώμη μπροστά στο παιδί, όχι για να απολογηθείτε υπερβολικά αλλά για να δείξετε ωριμότητα, είναι μάθημα ζωής. Έτσι το παιδί μαθαίνει ότι οι σχέσεις δεν είναι τέλειες, αλλά μπορούν να είναι υγιείς όταν υπάρχει σεβασμός και διάθεση για επίλυση.
Διδάξτε το παιδί σας πώς να διαφωνεί
Ο τρόπος που βλέπει τους γονείς του να διαφωνούν είναι το πρώτο του «μάθημα διαχείρισης συγκρούσεων». Αν σας βλέπει να συζητάτε ήρεμα, να ακούτε ο ένας τον άλλον, να διακόπτετε μια συζήτηση όταν ανεβαίνουν οι τόνοι και να την επαναλαμβάνετε αργότερα με νηφαλιότητα, θα το μιμηθεί.
Το παιδί χρειάζεται να μάθει ότι ο θυμός δεν είναι κάτι κακό, αλλά χρειάζεται τρόπο να εκφράζεται. Ότι μπορεί να έχει άποψη χωρίς να φωνάζει. Ότι η αγάπη δεν χάνεται όταν υπάρχει μια διαφωνία.
Η οικογένεια είναι το πρώτο «σχολείο» συναισθηματικής εκπαίδευσης. Δεν έχει σημασία να μην τσακωθείτε ποτέ, γιατί αυτό είναι ουτοπικό. Σημασία έχει να μάθει το παιδί σας πως οι σχέσεις χτίζονται μέσα από τον διάλογο, τον σεβασμό και τη συμφιλίωση. Αν καταφέρνετε αυτό, τότε ακόμα και οι καυγάδες σας θα έχουν παιδαγωγική αξία.
