Μαρία & Δημήτρης: η συνεργασία υπερίσχυσε του εγωισμού μας
Η Μαρία και ο Δημήτρης χώρισαν πριν από τρία χρόνια, όταν η κόρη τους ήταν επτά. «Περάσαμε δύσκολες στιγμές, αλλά είχαμε έναν κοινό στόχο», λέει η Μαρία. «Να μη νιώσει ποτέ το παιδί ότι έχασε τον έναν από τους δύο.»
Ο Δημήτρης προσθέτει: «Δεν είναι εύκολο να συντονίζεις σχολείο, δραστηριότητες, γιορτές, αλλά με λίγη καλή θέληση γίνεται».
Η δική τους επιτυχία βασίζεται σε σταθερούς κανόνες και ειλικρίνεια. Έχουν ένα κοινό ημερολόγιο όπου σημειώνουν όλες τις δραστηριότητες της κόρης τους, μιλούν τακτικά και αποφεύγουν τα σχόλια ο ένας για τον άλλο μπροστά στο παιδί. «Δεν προσπαθούμε να είμαστε “κολλητοί”, απλώς καλοί συνεργάτες σε ένα κοινό σχέδιο», τονίζει η Μαρία.
Η σχέση τους σήμερα μοιάζει περισσότερο με αυτή δύο συναδέλφων που μοιράζονται ένα σημαντικό πρότζεκτ. «Το παιδί είναι το πρότζεκτ», λέει γελώντας ο Δημήτρης. Και μάλλον έχουν δίκιο.
Ελένη & Χρήστος: η θεωρία κατέρρευσε στην πράξη
Για την Ελένη και τον Χρήστο, η συνεπιμέλεια δεν λειτούργησε. «Προσπαθήσαμε για έξι μήνες», λέει η Ελένη, «αλλά το άγχος, οι παρεξηγήσεις και οι διαφορετικοί ρυθμοί ζωής μας έκαναν τη ζωή του παιδιού μπερδεμένη».
Ο Χρήστος είχε διαφορετική άποψη για την πειθαρχία, τα ωράρια, ακόμα και για το τι σημαίνει «καλή διατροφή». «Ένιωθα ότι όσα χτίζω μέσα στην εβδομάδα, τα γκρέμιζε το Σαββατοκύριακο», εξηγεί.
Η σύγκρουση δεν άργησε να μεταφερθεί στο παιδί. «Έγινε ο μικρός μας διαιτητής. Μας έφερνε μηνύματα ο ένας στον άλλον.»
Τελικά, ύστερα από σύσταση παιδοψυχολόγου, αποφάσισαν να επανεξετάσουν τη συμφωνία τους και να περάσουν σε ένα πιο σταθερό πλαίσιο: το παιδί μένει με τη μητέρα, ενώ ο πατέρας το βλέπει συχνά μέσα στην εβδομάδα. «Δεν είναι ιδανικό, αλλά είναι ήρεμο», παραδέχεται ο Χρήστος.
Άννα & Πέτρος: δημιουργήσαμε μια νέα μορφή οικογένειας
Η Άννα και ο Πέτρος, που χώρισαν πρόσφατα, δείχνουν ότι η συνεπιμέλεια μπορεί να πάρει πιο ευέλικτες μορφές. «Μένουμε κοντά, δύο δρόμους μακριά», λέει η Άννα. «Το παιδί πηγαίνει όπου θέλει. Το σπίτι και των δύο είναι “σπίτι του”.»
Αν και η προσέγγισή τους ξαφνιάζει, φαίνεται να λειτουργεί. Ο Πέτρος εξηγεί: «Δεν μετράμε ώρες ούτε μέρες. Εστιάζουμε στο πώς νιώθει το παιδί. Αν θέλει να μείνει λίγο περισσότερο στη μητέρα του, είναι εντάξει».
Αυτό το μοντέλο χρειάζεται απόλυτη εμπιστοσύνη. «Αν δεν έχεις ξεπεράσει την πικρία, δεν γίνεται», λέει η Άννα. Οι δυο τους συνεργάζονται τόσο ομαλά που ακόμα και οι νέοι τους σύντροφοι συμμετέχουν, με σεβασμό, στην καθημερινότητα του παιδιού.
Κατερίνα & Νίκος: η συνεπιμέλεια έσωσε τη σχέση μας με το παιδί
Ο Νίκος και η Κατερίνα παραδέχονται ότι η συνεπιμέλεια ήταν η σωτηρία τους. «Πριν χωρίσουμε, ήμουν σχεδόν απών», λέει ο Νίκος. «Η δουλειά, οι εντάσεις, όλα με απομάκρυναν. Μετά το διαζύγιο, έπρεπε να σταθώ. Η συνεπιμέλεια με ανάγκασε να εμπλακώ αληθινά.»
Η Κατερίνα συμφωνεί. «Δεν ήταν πάντα εύκολο, αλλά έγινε καλύτερος πατέρας, πιο σταθερός, πιο παρών». Το παιδί τους, σήμερα δεκατριών, μιλά για τους δύο γονείς του με ισορροπία και τρυφερότητα. «Ξέρει ότι μπορεί να βασιστεί και στους δύο. Αυτό για μένα είναι η επιτυχία», λέει η Κατερίνα.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι σπάνιες. «Η συνεπιμέλεια μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά», εξηγεί η ψυχολόγος οικογενειακών σχέσεων Δέσποινα Καλογεροπούλου. «Αναγκάζει τους γονείς να συνεργαστούν, να μάθουν ξανά να επικοινωνούν, ακόμα κι αν όχι ως ζευγάρι, ως ομάδα γονέων».
Τι δείχνουν οι εμπειρίες
Από τις ιστορίες αυτών των τεσσάρων ζευγαριών προκύπτει κάτι κοινό: η συνεπιμέλεια δεν είναι συνταγή, είναι συμφωνία. Δεν εξαρτάται από τον νόμο ή τα χαρτιά, αλλά από τη διάθεση να συνεργαστείς.
Όπως επισημαίνουν ειδικοί, υπάρχουν τρεις προϋποθέσεις για να λειτουργήσει:
-
Επικοινωνία χωρίς πόλεμο: τα θέματα του παιδιού να μην γίνονται πεδίο σύγκρουσης.
-
Σταθερότητα: τα παιδιά χρειάζονται ρουτίνα και συνέπεια.
-
Σεβασμός: ακόμα κι αν δεν υπάρχει αγάπη, πρέπει να υπάρχει ευγένεια.
Η ψυχολόγος Καλογεροπούλου τονίζει: «Το παιδί δεν χρειάζεται δύο τέλειους γονείς, αλλά δύο ανθρώπους που προσπαθούν».
Τελικά λειτουργεί η συνεπιμέλεια;
Η συνεπιμέλεια μπορεί να είναι είτε μια πολύτιμη ευκαιρία είτε ένα πεδίο μάχης. Εξαρτάται αποκλειστικά από το πώς οι γονείς αποφασίζουν να τη ζήσουν. Όπως λέει ο Δημήτρης από το πρώτο ζευγάρι, «το παιδί βλέπει τα πάντα. Αν εμείς είμαστε καλά, τότε κι εκείνο νιώθει ασφάλεια».
Ίσως τελικά το ερώτημα να μην είναι «αν λειτουργεί η συνεπιμέλεια», αλλά «πόσο έτοιμοι είμαστε να την κάνουμε να λειτουργήσει».
