Όταν, λοιπόν, ένα παιδί βιώνει έντονο στρες, μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, δυσκολία στην αναπνοή, τρόμο ή αίσθημα ότι χάνει τον έλεγχο. Είναι σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν πώς να το στηρίξουν και κυρίως πώς να του διδάξουν βασικές τεχνικές διαχείρισης, που μπορούν πραγματικά να το βοηθήσουν.
Οι παρακάτω μέθοδοι είναι απλές, αποτελεσματικές και μπορούν να εξασφαλίσουν στον έφηβο μια αίσθηση ασφάλειας και επανάκτησης του ελέγχου όταν νιώθει πως μια κρίση πλησιάζει. Παράλληλα ενισχύουν την αυτοπεποίθησή του και του δείχνουν ότι διαθέτει τα εργαλεία για να ανταποκριθεί σε δύσκολες στιγμές.
Πώς καταλαβαίνεις ότι ο έφηβος βιώνει κρίση πανικού
Πριν περάσουμε στις τεχνικές, είναι καλό να γνωρίζουμε πότε ένα παιδί χρειάζεται άμεση υποστήριξη. Σωματικά συμπτώματα όπως έντονη εφίδρωση, ξαφνική ζάλη, ρίγη, δυσκολία στην κατάποση ή αίσθηση πνιγμού μπορεί να τρομάξουν τον έφηβο και να τον οδηγήσουν σε σκέψεις του τύπου «κάτι πάει στραβά με το σώμα μου». Σε αυτές τις στιγμές πρέπει να τον καθησυχάσεις ότι τα συμπτώματα δεν είναι επικίνδυνα, αλλά αποτέλεσμα έντονου άγχους.
Επίσης οι έφηβοι συχνά κρύβουν τα συναισθήματά τους και μπορεί να μη σου πουν τι τους συμβαίνει. Πρόσεξε αλλαγές στη συμπεριφορά όπως αποφυγή εξόδων, ξαφνική πτώση στην απόδοση ή επιθυμία να μείνουν μόνοι. Όλα αυτά μπορεί να είναι δείκτες ότι κάτι τους πιέζει περισσότερο από όσο μπορούν να αντέξουν.
1η τεχνική: αναπνοή 4-4 (τετραγωνική αναπνοή)
Η ρύθμιση της αναπνοής είναι ίσως το πιο γρήγορο και άμεσο εργαλείο για να μειωθεί η ένταση ενός πανικού. Δίδαξε στον έφηβο την τεχνική της τετράγωνης αναπνοής η οποία πραγματοποιείται ως εξής. Εισπνοή για τέσσερα δευτερόλεπτα. Κράτημα της αναπνοής για άλλα τέσσερα. Αργή εκπνοή για τέσσερα δευτερόλεπτα. Μικρή παύση για τέσσερα ακόμη δευτερόλεπτα. Με αυτόν τον ρυθμό ο εγκέφαλος λαμβάνει το μήνυμα ότι δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος και σταδιακά μειώνει την ένταση των συμπτωμάτων.
Ενθάρρυνε τον έφηβο να εξασκείται καθημερινά ώστε να εξοικειωθεί με την τεχνική και να μπορεί να την εφαρμόσει αυτόματα όταν χρειαστεί. Είναι ιδανική τόσο για πρόληψη όσο και για άμεση ανακούφιση κατά τη διάρκεια μιας κρίσης.
2η τεχνική: η επαφή με το περιβάλλον γύρω του
Όταν ο πανικός κορυφώνεται ο έφηβος νιώθει πως χάνει την επαφή με το περιβάλλον. Για να επανέλθει στο παρόν μπορεί να χρησιμοποιήσει την τεχνική «προσγείωσης» όπως συχνά ονομάζεται. Ζήτησέ του να παρατηρήσει πέντε πράγματα που βλέπει γύρω του, τρία πράγματα που μπορεί να ακούσει, δύο που μπορεί να αγγίξει και ένα που μπορεί να μυρίσει. Η συγκέντρωση σε πραγματικά ερεθίσματα βοηθά τον εγκέφαλο να απομακρύνει τον καταιγισμό των σκέψεων και να επαναφέρει τη λογική και το αίσθημα ελέγχου.
Αυτή η τεχνική είναι εξαιρετικά χρήσιμη σε δημόσιους χώρους, όπου ο έφηβος μπορεί να τρομάξει περισσότερο επειδή δεν νιώθει ασφάλεια. Με σταθερή καθοδήγηση θα μάθει ότι μπορεί να στηριχτεί στις αισθήσεις του για να ηρεμήσει.
3η τεχνική: δημιουργία ενός προσωπικού πλάνου ασφάλειας
Κάθε έφηβος χρειάζεται να νιώθει ότι διαθέτει μια προσωπικό πλάνο όταν αισθάνεται ότι μια κρίση αρχίζει να αναπτύσσεται. Αυτό το πλάνο μπορεί να περιλαμβάνει φράσεις καθησυχασμού όπως «αυτό που νιώθω θα περάσει» ή «το σώμα μου απλώς αντιδρά στο άγχος» καθώς και συγκεκριμένες συνήθειες, όπως το να καθίσει κάπου άνετα ή να επικοινωνήσει με ένα άτομο της εμπιστοσύνης του. Η ύπαρξη ενός ξεκάθαρου και απλού πλάνου μειώνει τον φόβο και δημιουργεί την αίσθηση ότι δεν είναι μόνος σε αυτό που περνά.
Είναι καλό αυτό το πλάνο να φτιαχτεί από κοινού με τον γονιό, ώστε ο έφηβος να νιώσει ότι έχει την απαραίτητη στήριξη αλλά, παράλληλα, ότι είναι και αυτόνομος. Αν ξέρει ότι μπορεί να συμμετέχει στη δημιουργία του δικού του πλάνου ασφάλειας, θα νιώσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και σιγουριά για τον εαυτό του.
Το πιο σημαντικό είναι να υπάρχει ανοιχτή επικοινωνία
Οι τεχνικές είναι χρήσιμες αλλά το θεμέλιο για να βοηθήσεις έναν έφηβο να διαχειριστεί τις κρίσεις πανικού είναι η διάθεση για συζήτηση χωρίς κριτική. Αν νιώσει ότι μπορεί να σου μιλήσει ελεύθερα τότε θα έχει έναν πολύτιμο σύμμαχο στις δυσκολίες του. Εάν οι κρίσεις είναι συχνές ή επηρεάζουν την καθημερινότητά του είναι σημαντικό να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού ώστε να λάβει πιο στοχευμένη υποστήριξη.
Με ενημέρωση, σωστή καθοδήγηση και τις κατάλληλες τεχνικές ο έφηβος μπορεί να μάθει να αναγνωρίζει τις κρίσεις πανικού και να τις διαχειρίζεται με τρόπους που του προσφέρουν ασφάλεια και ηρεμία. Έτσι θα αποκτήσει σιγά σιγά την αυτοπεποίθηση ότι μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε δύσκολη στιγμή με ψυχραιμία και δύναμη.
