Μπορεί να ήταν η αυστηρότητα της εποχής, η έλλειψη επικοινωνίας, η πίεση για να είμαστε «καλά παιδιά» ή η αίσθηση πως δεν μας άκουγαν πραγματικά. Κι όμως, φτάνοντας σήμερα να μεγαλώνουμε τα δικά μας παιδιά, πολλοί από εμάς νιώθουμε την ανάγκη να κάνουμε τα πράγματα αλλιώς.
Αυτό δεν σημαίνει ότι απορρίπτουμε όλα όσα έκαναν οι γονείς μας. Σημαίνει πως θέλουμε να σπάσουμε τον «κύκλο του τραύματος» και να κάνουμε μια νέα αρχή. Να δημιουργήσουμε μια σχέση με τα παιδιά μας που βασίζεται περισσότερο στην αποδοχή, στη σύνδεση και στην κατανόηση.
Αν λοιπόν έχεις αναρωτηθεί ποτέ «Μήπως τα καταφέρνω καλύτερα απ’ όσο νομίζω;», δες παρακάτω έξι σημάδια που δείχνουν πως όντως γίνεσαι ο γονιός που πάντα ήθελες να είχες.
1. Δεν αντιδράς αυτόματα, αλλά προσπαθείς να κατανοήσεις
Οι περισσότεροι από εμάς μεγαλώσαμε σε σπίτια όπου οι αντιδράσεις των ενηλίκων ήταν γρήγορες και έντονες: φωνές, θυμός ή τιμωρίες. Αν εσύ σήμερα, πριν υψώσεις τη φωνή σου, παίρνεις μια ανάσα και προσπαθείς να δεις «τι προσπαθεί να μου πει το παιδί μου μέσα από αυτή τη συμπεριφορά;», τότε ήδη έχεις αλλάξει το μοτίβο.
Η κατανόηση πριν την αντίδραση είναι η πιο δυνατή μορφή αγάπης. Δείχνει ότι αναγνωρίζεις πως πίσω από κάθε δύσκολη συμπεριφορά κρύβεται ένα συναίσθημα. Και ότι το παιδί σου δεν χρειάζεται έναν γονιό που φωνάζει, αλλά έναν γονιό που καταλαβαίνει και είναι εκεί για να το ακούσει.
2. Ζητάς συγγνώμη όταν κάνεις λάθος
Παλιά, η φράση «οι γονείς έχουν πάντα δίκιο» θεωρούνταν σχεδόν αυτονόητη. Σήμερα όμως ξέρουμε ότι το να παραδέχεσαι τα λάθη σου δεν σε μικραίνει, αλλά σε μεγαλώνει στα μάτια του παιδιού σου.
Αν έχεις μάθει να λες «συγγνώμη, ήμουν κουρασμένος και δεν έπρεπε να σου μιλήσω έτσι», τότε του δείχνεις κάτι πολύ σημαντικό: πως οι σχέσεις δεν χρειάζονται τελειότητα, αλλά ειλικρίνεια. Και πως το να διορθώνεις μια στιγμή θυμού είναι σημάδι δύναμης, όχι αδυναμίας.
3. Μιλάς με το παιδί σου για συναισθήματα
Όταν ήμασταν παιδιά, λίγοι γονείς μας ρωτούσαν «πώς νιώθεις;». Ίσως επειδή και οι ίδιοι δεν είχαν μάθει να βάζουν λόγια στα συναισθήματά τους. Αν σήμερα εσύ ρωτάς το παιδί σου «φοβήθηκες;», «στενοχωρήθηκες;», «χάρηκες πολύ;», του μαθαίνεις κάτι που δεν υπάρχει σε κανένα σχολικό βιβλίο: τη συναισθηματική επίγνωση.
Το παιδί που μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματά του μεγαλώνει με αυτοπεποίθηση, γιατί νιώθει ότι τον καταλαβαίνουν. Και αυτό ξεκινά από σένα.
4. Δεν επαναλαμβάνεις φράσεις που σε πλήγωναν
«Μη φωνάζεις, θα γελάνε μαζί σου», «αν δεν διαβάσεις, δεν θα γίνεις τίποτα», «μην κλαις». Όλοι θυμόμαστε κάποια τέτοια λόγια που μας έκαναν να νιώσουμε ασήμαντοι και «μικροί». Αν έχεις παρατηρήσει ότι αποφεύγεις αυτές τις φράσεις και επιλέγεις να μιλήσεις διαφορετικά, τότε ήδη έχεις κάνει ένα τεράστιο βήμα.
Η συνειδητή αλλαγή του λόγου είναι ένδειξη ότι δεν λειτουργείς «στον αυτόματο πιλότο». Αντί να αναπαράγεις όσα έμαθες, επιλέγεις να χτίσεις νέα μοτίβα επικοινωνίας, πιο τρυφερά, πιο ουσιαστικά, πιο ανθρώπινα.
5. Δεν φοβάσαι να δείχνεις ευαλωτότητα
Ίσως μεγάλωσες πιστεύοντας ότι «οι δυνατοί δεν κλαίνε» ή ότι «οι γονείς πρέπει να τα αντέχουν όλα». Στην πραγματικότητα, το να δείχνεις τα συναισθήματά σου είναι ο πιο ειλικρινής τρόπος να διδάξεις ενσυναίσθηση.
Όταν λες στο παιδί σου «σήμερα είμαι λίγο στενοχωρημένος, αλλά αύριο θα είμαι καλύτερα», του δείχνεις ότι είναι εντάξει να νιώθει κι εκείνο λύπη ή θυμό. Η ευαλωτότητα δεν είναι αδυναμία. Είναι η «γέφυρα» που κάνει δυνατή τη σύνδεση ανάμεσα στους ανθρώπους.
6. Επιλέγεις την εμπιστοσύνη αντί για τον έλεγχο
Οι παλιότερες γενιές έδιναν μεγάλη σημασία στην υπακοή. Σήμερα όμως πολλοί γονείς έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν ότι αυτό που έχει μεγαλύτερη αξία δεν είναι το να σε φοβάται το παιδί σου, αλλά να σε εμπιστεύεται.
Αν έχεις αφήσει πίσω σου την ανάγκη να επιβάλλεσαι και προτιμάς να συνεργάζεσαι, τότε έχεις ήδη «σπάσει» τον κύκλο. Το παιδί σου θα μεγαλώσει γνωρίζοντας ότι η αγάπη των άλλων δεν εξαρτάται από το πόσο «καλό» είναι, αλλά είναι εκεί άνευ όρων.
Και κάτι τελευταίο, ίσως το πιο σημαντικό...
Το ότι διαβάζεις αυτό το άρθρο, το ότι ψάχνεις τρόπους να καταλάβεις, να μάθεις και να βελτιωθείς, είναι από μόνο του σημάδι ότι έχεις ήδη αλλάξει το μοτίβο.
Το να γίνεις ο γονιός που θα ήθελες να είχες δεν σημαίνει να είσαι τέλειος. Σημαίνει να είσαι παρών, πρόθυμος να ακούσεις, να επανορθώσεις και να αγαπήσεις διαφορετικά.
Κάθε φορά που σταματάς πριν φωνάξεις, κάθε φορά που αγκαλιάζεις αντί να τιμωρήσεις, κάθε φορά που λες «σε ακούω», δημιουργείς μια νέα ιστορία. Μια ιστορία πιο φωτεινή, πιο ήρεμη και γεμάτη ελπίδα!
Γιατί αυτό σημαίνει να «σπας» τον κύκλο: να θεραπεύεις το σημείο που κάποτε πόνεσες. Και να δίνεις στο παιδί σου αυτό που εσύ κάποτε είχες ανάγκη!