Και τώρα κρατάς στα χέρια σου μια βαθμολογία που δεν αντικατοπτρίζει τίποτα απ’ όλα αυτά. Που μοιάζει να ακυρώνει προσπάθειες μηνών, μπορεί και χρόνων. Που σε κάνει να ντρέπεσαι, ενώ το μόνο που θα έπρεπε να νιώθεις είναι περηφάνια για την αντοχή σου.
Κάποιες φορές, έρχεται η «αποτυχία». Όχι επειδή δεν προσπάθησες. Όχι επειδή δεν διάβασες. Αλλά γιατί η ζωή, μερικές φορές, είναι απλώς άδικη.
Ίσως έγραψες καλύτερα σε όλα τα διαγωνίσματα του φροντιστηρίου. Ίσως ήξερες τη θεωρία απέξω κι ανακατωτά. Ίσως ήσουν το παιδί που «σίγουρα θα περάσει». Κι όμως, την ώρα της κρίσης, κάτι πήγε στραβά. Μια κρίση πανικού. Ένα θέμα που σε μπέρδεψε. Ένας κακός ύπνος. Ή απλώς εκείνη η αδιόρατη, ύπουλη πίεση που σου έλεγε πως απαγορεύεται να αποτύχεις.
Σε μια κοινωνία που εξακολουθεί να μετρά την αξία ενός παιδιού με βάση τη σχολή που θα περάσει, η αποτυχία στις Πανελλήνιες μοιάζει με αποτυχία στη ζωή, αλλά αυτό είναι ψέμα. Και πρέπει να το πούμε ξεκάθαρα.
Αγαπημένο μου παιδί, γιατί σε αισθάνομαι παιδί μου, ακόμα κι αν δεν σε ξέρω, δεν απέτυχες. Αν διάβασες, πάλεψες, ξενύχτησες, ονειρεύτηκες, τότε δεν απέτυχες. Έδωσες τη μάχη σου. Κι αυτό αρκεί. Η ήττα δεν είναι ντροπή. Ντροπή είναι να ζούμε σε ένα σύστημα που δεν σου αφήνει χώρο να κάνεις λάθος.
Όταν ανακοινώνονται οι βαθμοί, χωρίζονται οι ζωές σε δύο στρατόπεδα: των «πετυχημένων» και των «αποτυχημένων». Λες κι η ζωή είναι μονόδρομος. Λες κι δεν υπάρχουν παρακάμψεις, στροφές, δεύτερες ευκαιρίες. Κι όμως υπάρχουν. Και, ξέρεις κάτι; Οι περισσότεροι άνθρωποι που γνωρίζουμε, οι αληθινά φωτεινοί, δεν πέρασαν απαραίτητα με την πρώτη στη σχολή των ονείρων τους. Πολλοί από αυτούς δεν μπήκαν ποτέ σε πανεπιστήμιο.
Γιατί η επιτυχία, αν έχει κάποιο νόημα, είναι να σηκώνεσαι κάθε φορά που πέφτεις. Είναι να ξαναδοκιμάζεις. Είναι να βρίσκεις τον εαυτό σου μέσα από τις ήττες σου. Οι Πανελλήνιες είναι ένας μόνο σταθμός. Όχι ο προορισμός.
Θυμάμαι μια κοπέλα που είχε λιποθυμήσει την ώρα του μαθήματος επειδή δεν είχε φάει τίποτα για μέρες από το άγχος. Ήταν η πρώτη του σχολείου. Δεν πέρασε. Έχασε το μέλλον της; Όχι. Άλλαξε απλώς δρόμο. Έφυγε στο εξωτερικό, σπούδασε ψυχολογία, κι επέστρεψε με μια αποστολή: να φροντίζει παιδιά σαν τον παλιό της εαυτό.
Αυτό που χρειάζονται τα παιδιά μας δεν είναι άλλο ένα πτυχίο. Είναι μια κοινωνία που να τα βλέπει ολόκληρα: με τις δυνάμεις τους, τις αδυναμίες τους, τα όνειρά τους. Είναι οικογένειες που θα τους πουν: «Σ' αγαπώ έτσι κι αλλιώς». Είναι δασκάλους που θα πουν: «Ένα γραπτό δεν ορίζει τη ζωή σου». Είναι φίλους που θα πουν: «Πάμε να ξαναπροσπαθήσουμε».
Αν λοιπόν αποτύχεις στις Πανελλήνιες, ακόμα κι αν έχεις διαβάσει πολύ, να θυμάσαι: δεν είσαι μόνος. Δεν είσαι λιγότερος. Δεν είσαι τεμπέλης. Δεν είσαι «χαζός». Είσαι άνθρωπος. Και οι άνθρωποι καμιά φορά σκοντάφτουν. Και καμιά φορά, οι ήττες είναι ακριβώς εκείνες που μας φτιάχνουν.
Μην αφήσεις κανέναν να σου πάρει το δικαίωμα στο όνειρο. Ούτε ένα σύστημα, ούτε μια βαθμολογία, ούτε μια στιγμή απογοήτευσης. Εσύ είσαι πιο μεγάλος από τις Πανελλήνιες. Πιο σημαντικός. Πιο γενναίος.
Και, στο κάτω-κάτω, υπάρχουν χιλιάδες τρόποι να γίνεις αυτό που θέλεις. Το πανεπιστήμιο δεν είναι ο μόνος. Ίσως είναι απλώς η πρώτη σου στάση σε μια διαδρομή γεμάτη απρόβλεπτες στροφές και όμορφες ανατροπές.
