Αποτελεί τον πρώτο παγκόσμιο νομικά δεσμευτικό κώδικα για τα δικαιώματα που όλα τα παιδιά πρέπει να απολαμβάνουν, θέτει στοιχειώδεις αρχές για την ευημερία των παιδιών στα διάφορα στάδια εξέλιξής τους και αποτελείται από 54 άρθρα.
Τα άρθρα αυτά συνοψίζονται στις εξής κατηγορίες:
Δικαιώματα Επιβίωσης
Kαλύπτουν το δικαίωμα του παιδιού για ζωή και τις ανάγκες που είναι πιο βασικές για την ύπαρξή του. Αυτά συμπεριλαμβάνουν ένα επαρκές επίπεδο διαβίωσης, στέγη, διατροφή και πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες.
Δικαιώματα Προστασίας
Aπαιτούν τα παιδιά να προφυλλάσονται από κάθε είδους κακοποίηση, αμέλεια και εκμετάλλευση. Καλύπτουν θέματα όπως ειδική φροντίδα για προσφυγόπουλα, βασανιστήρια, κακοποίηση στο σωφρονιστικό σύστημα, ανάμειξη σε εμπόλεμες διαμάχες, εργασία ανηλίκων, χρήση ναρκωτικών και σεξουαλική εκμετάλλευση.
Δικαιώματα Ανάπτυξης - Εξέλιξης
Συμπεριλαμβάνουν όλα όσα τα παιδιά χρειάζονται για να μπορέσουν να εκμεταλλευθούν στο έπακρο τις δυνατότητές τους. Για παράδειγμα το δικαίωμα της εκπαίδευσης, το παιχνίδι και η αναψυχή, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις, η πρόσβαση σε πληροφορίες και η ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας.
Δικαιώματα Συμμετοχής
Eπιτρέπουν στα παιδιά να παίζουν ενεργό ρόλο στις κοινωνίες και τα έθνη τους. Αυτά περικλείουν την ελευθερία να εκφράζουν γνώμη, να έχουν λόγο σε ζητήματα που αφορούν στη ζωή τους, να συμμετέχουν σε οργανώσεις και να συναθροίζονται ειρηνικά.
Τι γίνεται
Τα καλά νέα είναι ότι η χώρα μας από πλευράς νομοθεσίας είναι καλυμμένη: έχει επικυρώσει όχι μόνο τη σύμβαση από το 1992 αλλά και τα περισσότερα από τα προαιρετικά πρωτόκολλα ενώ ψηφίζονται βελτιώσεις και προσθήκες.
Επίσης, θετικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι από το σύνολο των αναμορφωτικών μέτρων για παιδιά, μόλις το 1% αφορά σε εγκλεισμό σε αναμορφωτήρια ενώ η πλειοψηφία αφορά σε επιπλήξεις και επιμέλεια επιμελητών.
Ωστόσο, ο γενικός διευθυντής της Unicef, κ. Ηλίας Λυμπέρης επισημαίνει και τα προβλήματα: Η κρίση πλήττει τα νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδηματικού επιπέδου ενώ τα παιδιά που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας υπολογίζονται σε 440.000, πολλά εκ των οποίων στερούνται βασικά αγαθά.
Συγκεκριμένα, μεταξύ των φτωχών νοικοκυριών:
- Το 21,6% δεν έχουν τη δυνατότητα μιας πλήρους και σωστής διατροφής, με κοτόπουλο, κρέας, ψάρι και λαχανικά.
- Το 37% δεν έχει ικανοποιητική θέρμανση.
- Το 81% των φτωχών νοικοκυριών, δεν μπορούν να προσφέρουν μία εβδομάδα διακοπών.
Ακόμη, ενώ οι δαπάνες για κοινωνική προστασία αυξάνονται τα τελευταία χρόνια (+15%), εντούτοις η αποτελεσματικότητα δεν είναι η ικανοποιητική κι έτσι το ποσοστό φτώχειας παρέμενε σταθερό. Ενώ, δηλαδή, ξοδεύονται χρήματα για κοινωνική προστασία η κατάσταση δεν βελτιώνεται. Αυτό ενδεχομένως να σημαίνει ότι δεν προσεγγίζονται αυτοί που πραγματικά το έχουν ανάγκη. «Η Μεγάλη Βρετανία είχε φτώχεια πάνω από το 20% και μετά τα μέτρα υποχώρησε στο μισό. Στην Ελλάδα δεν μειώνεται καθόλου», υπογραμμίζει ο κ. Λυμπέρης.
Τα παιδιά στην Ελλάδα ζουν σε ένα περισσότερο βίαιο περιβάλλον. Από το 2008 και μετά τα στοιχεία δείχνουν αύξηση εγκληματικότητας κατά 40% ενώ έχει αυξηθεί και το bulling στα σχολεία κατά 74% (σχολικός εκφοβισμός).
«Το άγχος και το στρες μπορούν να οδηγήσουν σε ψυχοσωματικά συμπτώματα που επηρεάζουν όλη την οικογένεια. Αυτές οι συνθήκες ψυχολογικής αστάθειας, μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε βίαιη συμπεριφορά απέναντι στα παιδιά», επισημαίνει ο κ. Λυμπέρης, προσθέτοντας ότι «θύτες σχολικού εκφοβισμού αναφέρουν ότι στηρίζονται λιγότερο από τους γονείς τους».
Τι πρέπει να γίνει
Η Unicef προτείνει τα εξής:
- Την ύπαρξη ενός κεντρικού συντονισμού των υπηρεσιών προστασίας των παιδιών από το κράτος.
- Να υπάρξει χωριστός προϋπολογισμός του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης για το ποσό που πηγαίνει στα παιδιά. «Στην Ελλάδα δεν ξέρουμε πόσα ακριβώς ξοδεύονται για τα παιδιά», επισημαίνει ο κ. Ηλίας Λυμπέρης. «Θα πρέπει να ξέρουμε κάθε δήμος και η κυβέρνηση τι δίνει για την παιδική ηλικία. Κάτι τέτοιο θα συμβάλει στη διαφάνεια και στον έλεγχο».
- Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να παίξει πιο ενεργό ρόλο σε αυτά τα θέματα γιατί γνωρίζει τα προβλήματα καλύτερα.
- Τα παιδιά θα πρέπει να «κρατούνται» όσο το δυνατόν περισσότερο στα σχολεία, να εξαλειφθεί το φαινόμενο της σχολικής διαρροής. Πάνω από 100.000 παιδιά εγκαταλείπουν το σχολείο για να δουλέψουν. (βλ. σχετικό θέμα για την παιδική εργασία)
- Για να ελαφρυνθούν τα φτωχά νοικοκυριά, να γενικευθούν οι δράσεις στις οποίες τα σχολεία μοιράζουν τρόφιμα σε παιδιά.
- Θα μπορούσε επίσης να γίνει διανομή σχολικών ειδών ή ρουχισμού σε παιδιά που έχουν ανάγκη, έτσι ώστε να ελαφρύνουν το νοικοκυριό.Πιο στοχευμένα μέτρα της κοινωνίας κατά της φτώχειας, σε αυτούς που πραγματικά το έχουν ανάγκη (στις μονογονεϊκές οικογένειες, σε οικογένειες ανέργων, σε οικογένειες χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, σε μειονότητες).
Όσα πρέπει να ξέρει το παιδί: Μάθε τα δικαιώματά σου με απλά λόγια
Η Unicef, η οποία καθοδηγείται από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και αγωνίζεται να καταστήσει τα δικαιώματα των παιδιών ως αταλάντευτες ηθικές αρχές και διεθνές πρότυπο συμπεριφοράς, προτρέπει τα παιδιά να μάθουν τα δικαιώματά τους και τα επισημαίνει με απλά λόγια. Διαβάστε στα παιδιά τα πιο σημαντικά.
ΑΡΘΡΟ 1
Καθένας κάτω των 18 έχει αυτά τα δικαιώματα.
ΑΡΘΡΟ 2
Όλα τα παιδιά έχουν αυτά τα δικαιώματα, ανεξάρτητα από το ποιά είναι, που ζουν, τι κάνουν οι γονείς τους, τι γλώσσα μιλάνε, ποιά είναι η θρησκεία τους, αν είναι αγόρια ή κορίτσια, ποιές είναι οι παραδόσεις τους, αν έχουν κάποια αναπηρία, αν είναι πλούσια ή φτωχά. Κανένα παιδί δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται άδικα για κανένα λόγο.
ΑΡΘΡΟ 3
Όλοι οι ενήλικες πρέπει να κάνουν αυτό που είναι καλύτερο για σένα. Όταν οι μεγάλοι παίρνουν αποφάσεις, πρέπει να σκέφτονται τι συνέπειες θα έχουν αυτές τους οι αποφάσεις για τα παιδιά.
ΑΡΘΡΟ 4
Το κράτος έχει ευθύνη να εξασφαλίσει πως τα δικαιώματά σου προστατεύονται. Πρέπει να βοηθήσει την οικογένειά σου να προστατεύει τα δικαιώματά σου και να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου θα μπορείς να μεγαλώσεις και να αναπτυχθείς πλήρως.
ΑΡΘΡΟ 5
Η οικογένειά σου έχει την ευθύνη να σε βοηθήσει να μάθεις να ασκείς τα δικαιώματά σου και να εξασφαλίσει πως τα δικαιώματά σου προστατεύονται.
ΑΡΘΡΟ 6
Έχεις δικαίωμα στη ζωή.
ΑΡΘΡΟ 7
Έχεις δικαίωμα να έχεις ένα όνομα και αυτό πρέπει να αναγνωρίζεται επίσημα από το κράτος. Έχεις δικαίωμα σε μια εθνικότητα (να ανήκεις σε μια χώρα).
ΑΡΘΡΟ 8
Έχεις δικαίωμα σε μια ταυτότητα - ένα επίσημο αρχείο του ποιός/α είσαι. Κανείς δεν πρέπει να στο στερήσει αυτό.
ΑΡΘΡΟ 9
Έχεις το δικαίωμα να μένεις με τους γονείς (ή γονέα) σου, εκτός και αν αυτό είναι κακό για σένα. Έχεις το δικαίωμα να ζεις με μια οικογένεια που νοιάζεται για σένα.
ΑΡΘΡΟ 10
Αν ζεις σε διαφορετική χώρα από αυτή που μένουν οι γονείς σου, έχεις το δικαίωμα να είστε μαζί στο ίδιο μέρος.
ΑΡΘΡΟ 11
Έχεις το δικαίωμα να προστατεύεσαι από απαγωγή.
ΑΡΘΡΟ 12
Έχεις το δικαίωμα να πεις τη γνώμη σου και οι μεγάλοι να την ακούν και να την παίρνουν σοβαρά.
ΑΡΘΡΟ 13
Έχεις το δικαίωμα να ανακαλύπτεις πράγματα και να μοιράζεσαι τις σκέψεις σου με άλλους, μιλώντας, ζωγραφίζοντας, γράφοντας ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο εκτός και αν αυτός βλάπτει ή προσβάλλει άλλους ανθρώπους.
ΑΡΘΡΟ 14
Έχεις το δικαίωμα να επιλέξεις τη δική σου θρησκεία και τα πιστεύω. Οι γονείς σου θα πρέπει να σε βοηθήσουν να αποφασίσεις τι είναι σωστό και τι λάθος και ποιό είναι το καλύτερο για σένα.
ΑΡΘΡΟ 15
Έχεις το δικαίωμα να διαλέξεις τους φίλους σου και να συμμετέχεις ή να φτιάξεις ομάδες, φτάνει αυτό να μην βλάπτει άλλους.
ΑΡΘΡΟ 16
Έχεις δικαίωμα σεβασμού στην ιδιωτική σου ζωή.
ΑΡΘΡΟ 17
Έχεις το δικαίωμα να λαμβάνεις πληροφορίες που είναι σημαντικές για την ευημερία σου, από το ραδιόφωνο, τις εφημερίδες, βιβλία, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και άλλες πηγές. Οι ενήλικες πρέπει να βεβαιωθούν πως οι πληροφορίες που λαμβάνεις δεν είναι βλαβερές και να σε βοηθήσουν να βρεις και να καταλάβεις τις πληροφορίες που χρειάζεσαι.
ΑΡΘΡΟ 18
Έχεις το δικαίωμα να μεγαλώσεις με τους γονείς (ή γονέα) σου αν αυτό είναι δυνατό.
ΑΡΘΡΟ 19
Έχεις το δικαίωμα να προστατεύεσαι από το να πάθεις κακό ή να σε κακομεταχειριστούν, στο σώμα ή το μυαλό.
ΑΡΘΡΟ 20
Έχεις το δικαίωμα σε ειδική φροντίδα και βοήθεια αν δεν μπορείς να ζήσεις με τους γονείς σου.
ΑΡΘΡΟ 21
Έχεις δικαίωμα σε φροντίδα και προστασία αν σε υιοθετήσουν ή σε αναλάβει ανάδοχη οικογένεια.
ΑΡΘΡΟ 22
Έχεις δικαίωμα σε ειδική φροντίδα και βοήθεια αν είναι πρόσφυγας (εάν εξαναγκάστηκες να φύγεις από το σπίτι σου και ζεις σε άλλη χώρα), όπως και σε όλα τα άλλα δικαιώματα αυτής της Σύμβασης.
ΑΡΘΡΟ 23
Έχεις δικαίωμα σε ειδική εκπαίδευση και φροντίδα αν έχεις κάποια αναπηρία, καθώς και σε όλα τα άλλα δικαιώματα αυτής της Σύμβασης, ώστε να μπορείς να ζήσεις μια ολοκληρωμένη ζωή.
ΑΡΘΡΟ 24
Έχεις δικαίωμα στην καλύτερη δυνατή φροντίδα για την υγεία σου, καθαρό νερό να πιείς, θρεπτικό φαγητό, ένα καθαρό και ασφαλές περιβάλλον και τις πληροφορίες που θα σε βοηθήσουν να μείνεις υγιής.
ΑΡΘΡΟ 25
Αν ζεις κάτω από τη φροντίδα άλλων ή σε άλλες καταστάσεις μακριά από το σπίτι σου, έχεις δικαίωμα να εξετάζονται τακτικά οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζεις για να φανερωθεί αν είναι οι πιο κατάλληλες.
ΑΡΘΡΟ 26
Έχεις δικαίωμα για βοήθεια από το κράτος αν είσαι φτωχός ή βρίσκεσαι σε ανάγκη.
ΑΡΘΡΟ 27
Έχεις δικαίωμα σε φαγητό, ρούχα, ένα ασφαλές μέρος να ζήσεις και να ικανοποιούνται οι βασικές σου ανάγκες. Δεν πρέπει να μειονεκτείς με τρόπο που να μην μπορείς να κάνεις πολλά από τα πράγματα που κάνουν τα άλλα τα παιδιά.
ΑΡΘΡΟ 28
Έχεις δικαίωμα σε εκπαίδευση καλής ποιότητας. Πρέπει να ενθαρρύνεσαι να πας στο σχολείο μέχρι την υψηλότερη τάξη που μπορείς.
ΑΡΘΡΟ 29
Η εκπαίδευσή σου πρέπει να σε βοηθάει να χρησιμοποιείς και να αναπτύξεις το ταλέντο και τις ικανότητές σου. Πρέπει επίσης να σε βοηθάει να μάθεις να ζεις με ειρήνη, να προστατεύεις το περιβάλλον και να σέβεσαι τους άλλους ανθρώπους.
ΑΡΘΡΟ 30
Έχεις το δικαίωμα να εξασκείς τις παραδόσεις σου, τη γλώσσα και τη θρησκεία σου - ή όποια άλλη επιλέξεις. Μειονότητες και ιθαγενείς ομάδες χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία αυτού του δικαιώματος.
ΑΡΘΡΟ 31
Έχεις δικαίωμα στο παιχνίδι και την ξεκούραση.
ΑΡΘΡΟ 32
Έχεις δικαίωμα προστασίας από εργασία που σε βλάπτει και που είναι επιβλαβής για την υγεία και την εκπαίδευσή σου. Εάν εργάζεσαι, έχεις το δικαίωμα να είσαι ασφαλής και να πληρώνεσαι ικανοποιητικά.
ΑΡΘΡΟ 33
Έχεις δικαίωμα προστασίας από επιβλαβή ναρκωτικά και από το εμπόριο ναρκωτικών.
ΑΡΘΡΟ 34
Έχεις δικαίωμα σε μια ζωή ελεύθερη από σεξουαλική κακοποίηση.
ΑΡΘΡΟ 35
Κανείς δεν επιτρέπεται να σε απαγάγει ή να σε πουλήσει.
ΑΡΘΡΟ 36
Έχεις δικαίωμα προστασίας από κάθε μορφή εκμετάλλευσης.
ΑΡΘΡΟ 37
Κανείς δεν επιτρέπεται να σε τιμωρήσει με σκληρό ή επιβλαβή τρόπο.
ΑΡΘΡΟ 38
Έχεις δικαίωμα σε προστασία και ελευθερία από τον πόλεμο. Παιδιά κάτω των 15 ετών δεν μπορούν να αναγκαστούν να πάνε στο στρατό ή να συμμετέχουν σε πολέμους.
ΑΡΘΡΟ 39
Έχεις δικαίωμα σε βοήθεια αν πληγωθείς, αν παραμεληθείς ή αν σε κακομεταχειρισθούν.
ΑΡΘΡΟ 40
Έχεις δικαίωμα σε νομική υποστήριξη και δίκαια αντιμετώπιση από το δικαστικό σύστημα που σέβεται τα δικαιώματά σου.
ΑΡΘΡΟ 41
Εάν οι νόμοι της χώρας παρέχουν καλύτερη προστασία στα δικαιώματά σου από ότι τα άρθρα αυτής της Σύμβασης, τότε αυτοί οι νόμοι πρέπει να εφαρμόζονται.
ΑΡΘΡΟ 42
Έχεις το δικαίωμα να γνωρίζεις τα δικαιώματά σου! Οι ενήλικες πρέπει να ξέρουν γι' αυτά τα δικαιώματα και να βοηθήσουν και σένα να τα μάθεις επίσης.
ΑΡΘΡΑ 43 έως 54
Αυτά τα άρθρα εξηγούν πως τα κράτη και οι διεθνείς οργανισμοί όπως η UNICEF θα εργασθούν για να εξασφαλίσουν θα προστατεύονται τα δικαιώματα των παιδιών.
Φορείς
Η Ελληνική Εθνική Επιτροπή της UNICEF ιδρύθηκε το 1977 και μέχρι σήμερα εργάζεται για να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει την ελληνική κοινωνία για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στον αναπτυσσόμενο κόσμο καθώς και για να υποστηρίξει ουσιαστικά τα προγράμματα βοήθειας της UNICEF.
Με την ευκαιρία της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Δικαιωμάτων του Παιδιού, Τρίτη 20 Νοεμβρίου, η Ελληνική Εθνική Επιτροπή της UNICEF ανακοινώνει τα Βραβεία UNICEF 2012 σε ειδική εκδήλωση στη Στοά του Βιβλίου. Βραβεύονται σχολεία και μαθητές από όλη τη χώρα και το εξωτερικό που διακρίθηκαν σε σχετικό πρόγραμμα ευαισθητοποίησης για τα Δικαιώματα του Παιδιού που υλοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας.
Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού
Το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού είναι Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ), στο οποίο συμμετέχουν εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης από σχολεία όλης της χώρας, γονείς, πανεπιστημιακοί, συγγραφείς και εν γένει καθένας που σέβεται τα δικαιώματα του παιδιού και είναι πρόθυμος να κινητοποιηθεί για την προώθησή τους τόσο στη χώρα μας όσο και στον κόσμο.
«ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ», είναι ένας εθελοντικός οργανισμός, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Κύριο μέλημά του είναι να προασπίσει τα δικαιώματα των παιδιών όχι μόνο στη θεωρία αλλά στην πράξη, καθημερινά, 24 ώρες την ημέρα, 365 ημέρες το χρόνο. Να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για τη σωματική, ψυχική και πνευματική ισορροπία τους.
.jpg)
