Η κουλτούρα του multitasking έχει γίνει δεύτερη φύση στις γυναίκες και κυρίως στις μαμάδες. Είναι η σιωπηλή απαίτηση της εποχής: να είσαι καλή μητέρα, επαγγελματίας, σύντροφος, φίλη, κόρη. Να είσαι όλα, ταυτόχρονα, και να μη διαμαρτύρεσαι.
Μόνο που αυτό το «ταυτόχρονα» είναι ακριβώς αυτό που τις συνθλίβει ψυχολογικά.
Ο εγκέφαλος δεν είναι φτιαγμένος για να τα κάνεις όλα μαζί
Οι επιστήμονες το λένε ξεκάθαρα: ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν μπορεί πραγματικά να κάνει multitasking. Δεν «τρέχει» παράλληλες διαδικασίες, απλώς μεταπηδά με τρομερή ταχύτητα από το ένα στο άλλο, αφήνοντας πίσω του μικρές φλόγες στρες.
Κάθε φορά που αλλάζουμε δραστηριότητα, το σώμα απελευθερώνει κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες. Και στις μαμάδες, αυτή η διαδικασία συμβαίνει δεκάδες φορές την ώρα.
Το αποτέλεσμα; Εξαντλημένες γυναίκες που νιώθουν συνεχώς “πίσω”. Που δεν απολαμβάνουν τίποτα, γιατί ενώ ταΐζουν το παιδί σκέφτονται τη δουλειά, κι ενώ δουλεύουν σκέφτονται το παιδί. Που τη νύχτα, ενώ το σπίτι ησυχάζει, εκείνες σκρολάρουν λίστες «πραγμάτων που δεν έκαναν σήμερα».
Το multitasking είναι το νέο burnout
Οι μητέρες βιώνουν ένα είδος κρυφού burnout, που δεν φαίνεται στα στατιστικά.
Δεν παίρνουν άδεια ασθενείας, δεν δηλώνουν “κουρασμένες”, απλώς συνεχίζουν.
Με ένα μόνιμο βάρος στο στήθος και μια ενοχή που δεν τις αφήνει να ησυχάσουν.
Γιατί, αλήθεια, ποια μαμά δεν έχει σκεφτεί ότι δεν κάνει αρκετά; Ότι δεν παίζει αρκετά, δεν μαγειρεύει αρκετά υγιεινά, δεν διαβάζει αρκετά βιβλία με τα παιδιά της; Το multitasking δεν είναι πια τρόπος να τα προλάβεις όλα — είναι τρόπος να τα προλαβαίνεις όλα μισά.
Το αόρατο φορτίο
Πίσω από το πρακτικό «τρέξιμο» κρύβεται κάτι πολύ βαθύτερο: το mental load, το αόρατο ψυχικό φορτίο που κουβαλούν σχεδόν αποκλειστικά οι γυναίκες.
Είναι το να θυμάσαι το ραντεβού με τον οδοντίατρο, να ξέρεις ποιο παιδί έχει αλλεργία, να σκεφτείς τι θα φορέσει ο καθένας αύριο στο σχολείο ή στη δουλειά.
Δεν είναι δουλειές — είναι σκέψεις που ποτέ δεν σταματούν.
Η ψυχολόγος Ελένη Παπαδοπούλου το περιγράφει εύστοχα:
«Το μυαλό των μαμάδων λειτουργεί σαν browser με 50 ανοιχτές καρτέλες, και καμία δεν μπορεί να κλείσει, γιατί κάθε μία συνδέεται με την αγάπη. Το multitasking δεν είναι επιλογή, είναι μηχανισμός επιβίωσης».
Κι όμως, αυτός ο μηχανισμός, όσο ηρωικός κι αν φαίνεται, είναι βαθιά εξαντλητικός.
Γιατί η αγάπη δεν είναι ανεξάντλητη, όταν δεν της αφήνεις χώρο να ανασάνει.
Οι συνέπειες που δεν φαίνονται
Το σώμα αρχίζει να αντιδρά: αϋπνία, πονοκέφαλοι, εκνευρισμός, ξεσπάσματα.
Η ψυχή γίνεται πιο ευάλωτη, πιο εύθραυστη. Και, σιγά-σιγά, η μητέρα αρχίζει να χάνει την αίσθηση του εαυτού της. Δεν θυμάται πότε έκανε τελευταία φορά κάτι που την ευχαρίστησε μόνο για εκείνη.
Το multitasking μπορεί να σε κάνει αποτελεσματική, αλλά σού κλέβει την παρουσία.
Δεν ζεις αυτό που κάνεις, γιατί το μυαλό σου είναι ήδη στο επόμενο.
Πώς σπάει αυτός ο φαύλος κύκλος;
Όχι με τέλειο πρόγραμμα. Ούτε με καινούρια εφαρμογή οργάνωσης, αλλά με μια πιο γενναία, πιο δύσκολη απόφαση: να αφήσεις πράγματα να μην γίνουν.
- Να δεχτείς ότι δεν χρειάζεται να τα κάνεις όλα.
- Ότι δεν είσαι κακή μητέρα αν το παιδί φάει μακαρόνια δύο μέρες στη σειρά.
- Ότι ο σύντροφός σου μπορεί να κάνει κάτι διαφορετικά – και δεν πειράζει.
- Ότι ο κόσμος δεν θα καταρρεύσει αν απαντήσεις σε ένα email αύριο.
Το multitasking μας έχει μάθει να μετράμε την αξία μας με βάση το πόσα χωράμε σε μια μέρα. Αλλά η πραγματική αξία μιας μητέρας φαίνεται στο πώς είναι παρούσα σε ό,τι χωρά.
Να επιτρέψουμε στις μαμάδες να είναι άνθρωποι
Η κοινωνία οφείλει να σταματήσει να εξυμνεί τη «σούπερ μαμά». Γιατί πίσω από κάθε σούπερ γυναίκα, υπάρχει μια κουρασμένη ψυχή που δεν έχει επιτρέψει στον εαυτό της να καταρρεύσει.
Οι μαμάδες δεν χρειάζονται άλλες λίστες, άλλες υποχρεώσεις ή άλλες ενοχές.
Χρειάζονται ανάσες. Χρειάζονται ένα «άσε, το αναλαμβάνω εγώ». Χρειάζονται την άδεια να μην τα κάνουν όλα τέλεια, να μην τα κάνουν όλα μαζί.
Κι αν υπάρχει ένα μήνυμα που πρέπει να ακουστεί δυνατά, είναι αυτό: Δεν γεννηθήκαμε για να κάνουμε multitasking. Γεννηθήκαμε για να αγαπάμε, να συνδεόμαστε και να ζούμε — ολόκληρες, όχι διασπασμένες.