Δεν είναι πάντα εύκολο να καταλάβουμε πού ακριβώς βρίσκεται η ισορροπία ανάμεσα στην καθοδήγηση και στον περιορισμό. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένα σημάδια στη συμπεριφορά του παιδιού που δείχνουν ότι ίσως χρειάζεται να χαλαρώσουμε λίγο.
Παρακάτω θα δούμε πέντε συμπεριφορές που συχνά εμφανίζονται όταν μια μαμά είναι πιο αυστηρή από όσο χρειάζεται και τι μπορείς να κάνεις για να χτίσεις μια πιο ζεστή και ουσιαστική σχέση με το παιδί σου.
1. Το παιδί λέει ψέματα για να αποφύγει την τιμωρία
Ένα από τα πιο συνηθισμένα σημάδια υπερβολικής αυστηρότητας είναι τα ψέματα. Όταν το παιδί φοβάται την αντίδραση του γονιού, καταφεύγει σε αυτόν τον μηχανισμό άμυνας. Δεν λέει ψέματα επειδή θέλει να εξαπατήσει, αλλά επειδή νιώθει ότι δεν έχει περιθώριο να κάνει λάθος. Εάν ένα απλό ατύχημα, μια κακή σχολική επίδοση ή ένα μικρό λάθος στο σπίτι συνοδεύεται από έντονες αντιδράσεις, τότε το παιδί αρχίζει να πιστεύει ότι η αλήθεια είναι επικίνδυνη.
Σε αυτή την περίπτωση καλό είναι να του δείξεις ότι μπορεί να σου μιλήσει ανοιχτά. Μια ήρεμη συζήτηση για το τι συνέβη και τι έμαθε από αυτό αρκεί για να το κάνει να αισθανθεί ασφάλεια και ειλικρίνεια.
2. Το παιδί εκδηλώνει συχνά νεύρα ή έχει ξεσπάσματα
Τα νεύρα και τα έντονα ξεσπάσματα πολλές φορές δεν είναι σημάδι κακής συμπεριφοράς αλλά ένδειξη εσωτερικής πίεσης. Όταν το παιδί δεν νιώθει ότι έχει χώρο να εκφράσει τα συναισθήματά του ή όταν ζει υπό συνεχή έλεγχο, συσσωρεύει στρες. Αυτό το στρες μπορεί να εμφανιστεί ως εκνευρισμός για ασήμαντες αφορμές.
Αν παρατηρείς ότι θυμώνει εύκολα ή αντιδρά υπερβολικά, ίσως χρειάζεται να αναρωτηθείς αν οι κανόνες στο σπίτι είναι υπερβολικά αυστηροί ή αν η καθημερινότητά του είναι γεμάτη πίεση. Μερικές φορές η λύση είναι να επιτρέψεις στο παιδί να έχει πιο ενεργό ρόλο στις αποφάσεις που το αφορούν και να του δώσεις χώρο να εκφράσει όσα νιώθει χωρίς κριτική.
3. Αυξάνονται οι τσακωμοί και οι συγκρούσεις
Οι συνεχείς τσακωμοί δεν σημαίνουν ότι το παιδί δεν σε σέβεται. Συχνά αποτελούν προσπάθεια να κερδίσει λίγη ανεξαρτησία. Όταν ένα παιδί νιώθει ότι όλα αποφασίζονται γι’ αυτό και δεν έχει φωνή, τότε αρχίζει να αντιστέκεται με τρόπο που φαίνεται επιθετικός. Στην πραγματικότητα θέλει να του αναγνωριστεί ότι μεγαλώνει και ότι μπορεί να έχει άποψη.
Η λύση είναι η ισορροπία. Οι κανόνες είναι απαραίτητοι, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να έχει το παιδί λόγο. Για παράδειγμα μπορεί να συμμετέχει στις επιλογές για τις εξωσχολικές δραστηριότητες ή σε μικρές καθημερινές αποφάσεις που το αφορούν. Με αυτόν τον τρόπο αισθάνεται ότι η γνώμη του έχει αξία και μειώνονται οι συγκρούσεις.
4. Το παιδί πιστεύει ότι υπάρχει μόνο «σωστό» και «λάθος»
Όταν ένα παιδί μεγαλώνει σε περιβάλλον με αυστηρούς κανόνες και έντονη κριτική, αρχίζει να βλέπει τον κόσμο με απόλυτους όρους. Πιστεύει ότι τα λάθη είναι καταστροφή και ότι οι επιλογές του κρίνουν την αξία του. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανασφάλεια, τελειομανία και φόβο να δοκιμάσει νέα πράγματα. Η ζωή όμως δεν είναι άσπρο ή μαύρο. Οι γκρίζες ζώνες είναι αναπόφευκτες και το παιδί χρειάζεται να μάθει ότι τα λάθη είναι μέρος της μάθησης.
Μια απλή φράση όπως «είναι εντάξει να δοκιμάζεις και να κάνεις λάθη» μπορεί να του αλλάξει όλη τη σκέψη. Με το να δείχνεις κατανόηση και ενθάρρυνση, το βοηθάς να αναπτυχθεί χωρίς φόβο.
5. Το παιδί φοβάται ότι το κατηγορείς αμέσως
Αν το παιδί νιώθει ότι κάθε σου φράση κρύβει μια μομφή, τότε πιθανότατα φοβάται την κριτική. Ίσως έχει συνδέσει τη δική σου αντίδραση με απογοήτευση και προσπαθεί διαρκώς να σε ευχαριστήσει. Αυτή η πίεση όμως το απομακρύνει από την αληθινή επικοινωνία και το κάνει εσωστρεφές.
Για να νιώσει ασφάλεια είναι σημαντικό να του δείχνεις ότι το αγαπάς άνευ όρων. Οι διορθώσεις χρειάζεται να γίνονται με ηρεμία και πάντα με την αίσθηση ότι είστε στην ίδια πλευρά. Όταν το παιδί δεν φοβάται ότι θα κατηγορηθεί, ανοίγεται πολύ πιο εύκολα.
Η ουσία βρίσκεται στην ισορροπία
Το να είσαι μαμά είναι ένας ρόλος γεμάτος αγάπη αλλά και απαιτήσεις. Δεν χρειάζεται να είσαι τέλεια. Χρειάζεται μόνο να έχεις επίγνωση και διάθεση να προσαρμοστείς στις ανάγκες του παιδιού σου. Λίγη περισσότερη κατανόηση, λίγη λιγότερη αυστηρότητα και περισσότερη εμπιστοσύνη μπορούν να κάνουν θαύματα στη σχέση σας.
Αν κάποια από αυτές τις συμπεριφορές σου θυμίζει κάτι από το δικό σου παιδί, μην ανησυχείς. Είναι μια υπενθύμιση ότι ίσως υπάρχει χώρος για μια πιο ήρεμη και πιο ζεστή καθημερινότητα, με λιγόρερη αυστηρότητα και περισσότερη ενσυναίσθηση!
