Δεν λείπει η αγάπη, η αγάπη δεν λείπει ποτέ. Λείπει από πολλές νέες και νέους ο χρόνος, το χρήμα, το «χωριό» -το υποστηρικτικό περιβάλλον, η κοινωνία. Το παραγωγικό μας μοντέλο, ίδιο και απαράλλαχτο παρά την κρίση, συνεχίζει να παράγει νεόπτωχους που δουλεύουν όλο και περισσότερο, αλλά το εισόδημα τούς φτάνει όλο και λιγότερο. Τα δε υποστηρικτικά χέρια, ο παππούς και η γιαγιά, η «κοπέλα στο σπίτι», ο βρεφονηπιακός από τους πρώτους μήνες, έχουν γίνει πλέον απαραίτητα στην καθημερινότητα, καθόλου αυτονόητα όμως για τα περισσότερα ζευγάρια.
Δεν είναι υπερβολή. Η Ελλάδα γίνεται όλο και περισσότερο χώρα για να την επισκέπτεσαι, όχι για να ζεις. Κυρίως γιατί στερεί στους νέους τα βασικά εργαλεία της δημιουργίας: εργασία με προοπτική, στέγη, κοινωνικές υπηρεσίες, δημόσια παιδεία και υγεία. Ένα κράτος που αποκλείει τη νέα γενιά από το μέλλον της, δεν γεννά ελπίδα. Σκοτώνει όνειρα.
Αυτή η διαπίστωση βρίσκεται στον πυρήνα της ουσίας της μεγαλύτερης, ίσως, βόμβας στα θεμέλια της πατρίδας μας: το Δημογραφικό. Πρόβλημα κοινωνικό, γιατί ο τόπος μαραζώνει. Πρόβλημα οικονομικό, γιατί έχουμε όλο και λιγότερα χέρια που παράγουν πλούτο. Πρόβλημα εθνικό, γιατί ερημώνει η Περιφέρεια. Πρόβλημα πολυπαραγοντικό, γιατί συνδέεται με κάθε πτυχή της ζωής: παιδεία, υγεία, στέγαση, εργασία, εισόδημα. Αν δεν αντιμετωπιστεί ως πολυπαραγοντικό, δεν αντιμετωπίζεται.
Για αυτό και έχουν αποτύχει οι όποιες πολιτικές της σημερινής κυβέρνησης στο συγκεκριμένο ζήτημα. Κοιτάνε το σύμπτωμα και όχι τα αίτια. Εστιάζουν στα αποσπασματικά επιδόματα για οικονομική στήριξη των τοκετών, αντί για συνολική πολιτική που δίνει δυνατότητες στο νέο και στη νέα να δημιουργήσουν, να σταθούν στα δικά τους πόδια. Επιμένουν σε μέτρα που απλώς ανακουφίζουν, την ώρα που απαιτείται στρατηγική αλλαγή πορείας, με πολιτικές που δίνουν προοπτική, ασφάλεια και εργαλεία δημιουργίας.
Για να ανοίξει ξανά η πόρτα του μέλλοντος για τη νέα γενιά χρειάζεται μια γενναία αναδιανομή του πλούτου από τα χέρια των λίγων στους πολλούς. Χρειάζεται οι νέοι να έχουν πρόσβαση σε πλουτοπαραγωγικές πηγές, στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, στους πόρους από τα διάφορα ταμεία, σε φθηνό δανεισμό και ένα πιο δίκαιο φορολογικό σύστημα. Όλα δηλαδή τα εργαλεία που μπορούν να αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Αυτή η αναδιανομή μπορεί να ξεκινήσει από έξι βασικά κλειδιά:
Πρώτο κλειδί: Το εισόδημα. Σήμερα το οικονομικό μας μοντέλο βασίζεται στην κατανάλωση και στις εισαγωγές, με αποτέλεσμα η παραγωγική Ελλάδα να ασφυκτιά. Το αποτέλεσμα είναι ένας νέος τύπος φτωχού εργαζομένου: δουλεύει περισσότερο, ζει με λιγότερα. Πρέπει να επενδύσουμε στην εξωστρέφεια, την καινοτομία και τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας. Για να υπάρξει εργασία με προοπτική και δίκαιη αμοιβή. Με μετάβαση σε ένα μοντέλο που επενδύει στον εργαζόμενο, ο οποίος κερδίζει όσα χρειάζεται με πλήρη ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.
Δεύτερο κλειδί: Τα νέα χέρια στην οικονομία. Οι νέοι που έφυγαν στο εξωτερικό, αλλά και όσοι έμειναν, χρειάζονται ένα περιβάλλον που να τους δίνει λόγο να επενδύσουν τη ζωή τους εδώ. Επιπλέον, χρειαζόμαστε ολοκληρωμένη μεταναστευτική πολιτική που δεν περιορίζεται στα φτηνά εργατικά χέρια, αλλά προσελκύει ανθρώπινο δυναμικό με προοπτική.
Τρίτο κλειδί: Η γυναικεία εργασία. Καμία πολιτική για την οικογένεια δεν μπορεί να πετύχει, αν δεν στηρίζεται έμπρακτα η γυναίκα. Με ρήτρα μη απόλυσης κατά την εγκυμοσύνη και για δύο χρόνια μετά. Με ευέλικτες άδειες και δυνατότητες μερικής απασχόλησης. Με εργασιακό περιβάλλον που σέβεται τον διπλό ρόλο της μητέρας.
Τέταρτο κλειδί: Κίνητρα απόκτησης παιδιού. Όχι μόνο επιδόματα, αλλά υποδομές και στήριξη: Εθνικός Αποταμιευτικός Λογαριασμός για κάθε παιδί, ουσιαστική ενίσχυση του επιδόματος τέκνων έως τα δεκαεπτά, κάλυψη εξόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και προγεννητικών ελέγχων. Και καθολική εφαρμογή θεσμών, όπως η «Νταντά της Γειτονιάς».
Πέμπτο κλειδί: Στέγη. Η Ελλάδα είναι μια χώρα με δεκάδες χιλιάδες αναξιοποίητα ακίνητα του Δημοσίου. Μπορούν να αποδοθούν στις τοπικές κοινωνίες για δημιουργία οικονομικά προσιτών κατοικιών. Με ένα συνολικό, γενναίο πρόγραμμα κοινωνικών κατοικιών, σε συνδυασμό με πολιτικές στήριξης του εισοδήματος, περισσότεροι νέοι θα μπορούν επιτέλους να βρουν στέγη, χωρίς να εξαρτώνται για πάντα από τους γονείς τους.
Έκτο και πιο κρίσιμο κλειδί: Δημόσια παιδεία και υγεία. Ένα ζευγάρι δεν μπορεί να προγραμματίσει τη ζωή του, αν δεν έχει δίπλα του ένα αξιόπιστο κράτος. Χρειαζόμαστε ένα δημόσιο εκπαιδευτικό και υγειονομικό σύστημα που προσφέρει ασφάλεια, ποιότητα και προοπτική -όχι μόνο στα λόγια, αλλά στην καθημερινότητα κάθε οικογένειας.
Το Δημογραφικό δεν είναι τεχνικό ζήτημα. Είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης. Είναι η απόφαση να δώσουμε ξανά στους πολίτες λόγο να σχεδιάσουν, να τολμήσουν, να μείνουν. Όχι με επιδόματα ανάγκης, αλλά με πραγματικές ευκαιρίες ζωής.
Αν θέλουμε να έχουμε Ελλάδα το 2035 που να αξίζει στα παιδιά μας, πρέπει να χτίσουμε από σήμερα ένα κράτος που δεν θα τα διώχνει. Που δεν θα τα εξαντλεί. Που θα τα εμπνέει να μείνουν, να δημιουργήσουν και να προχωρήσουν. Και αυτό είναι επιλογή. Όχι μοίρα.
